Náttúrufræðingurinn - 1935, Blaðsíða 45

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 33
fiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiilniiiiiiiiiiiim
burðar má nefna, að hraðskreiðustu gufuskip, sem hér eru í
förum, fara tuttugu og fimm til þrjátíu kílómetra, hraðskreið
mótorskip fara allt að tuttugu kílómetra, bílar g.eta komizt
allt upp í hundrað kílómetra eða jafnvel meira, og flugvélar
fara að jafnaði eitt hundrað og fimmtíu til tvö hundruð kíló-
metra. Tölur þær, sem tilgreina hraða fuglanna, eru þessar:
Hrafninn fer um áttatíu kílómetra, starrinn allt að því níutíu
kílómetra, þótt lítill sé, auðnutittlingurinn f.er allt að því sjötíu
kílómetra, svölur um sjötíu, gæsir allt að því eitt hundrað og
tuttugu, og þeir fuglar, sem hraðast fara, fljúga með 'tvö hundr-
uð kílómetra hraða eða meira. Þegar öllu er á botninn hvolft, er
varla nokkur fugl sá liðléttingur, að hann geti ekki flogið eins
hratt og þegar hratt er ekið í bíl, en þeir fráustu gefa flugvél-
unum lítið eða ekkert eftir.
Miklar eru þær hersveitir fugla, sem fljúga landanna á
milli, mörg hundruð kílómetra veg, tvisvar sinnum á ári. Á
vorin fljúga milljónirnar úr hinum suðrænu vetrarheimkynn-
um til norðurs, þangað sem næturnar eru bjartar og veðrið
blítt. Á vorin byrjar þurrkatíminn í heitu löndunum, og enda
þótt hitinn sé mikill, samsvarar þetta tímabil vetrinum hjá okk-
ur. Mörgum fuglum verður þá erfiðara um að afla sér fæðu, en
var meðan á vetrinum stóð, og þar við bætist, að það verður að
sjá ungunum fyrir öllu því bezta, sem auðið er, þegar þeir koma
í heiminn. Þess vegna taka farfuglarnir á sig erfiði og hættur
langferðalagsins, margar eru milljónirnar, sem leggja lífið í
sölurnar, og margar eru þær þúsundir, sem aldrei komast lif-
andi til hins fyrirheitna lands, þar sem miðnætursólin skín eða
þar sem nóttin er björt og þar sem fljúga skordýrasveimar til
fæðu ferðalöngunum og ungum þeirra. En margir verða sem
sagt að láta lífið, áður en þeir komast til þessarra sumaraldin-
garða norrænna landa. Margir óvinir ofsækja farfuglana á leið-
inni, jafnvel þótt þeir fari huldu höfði og taki mikið af ferða-
laginu í hvíld sína, fljúgi á nóttunni. Allir skilja hve mikil hætta
Jitlu landfuglunum okkar er búin, þegar þeir fljúga yfir hafið,
sem skilur Island frá öðrum löndum, til dæmis þegar ferðinni
er heitið héðan til Færeyja. Marga hrekur stormur og illviðri
út af réttri braut, margir villast í þoku og dimmviðri og finna
aldrei land. Margir falla þróttlausir niður í hafið, þegar þeir
hafa eytt síðustu kröftum sínum í að komast nokkrum metrum
lengra áfram í áttina að því marki, sem eðlishvötin stefndi
3