Náttúrufræðingurinn - 1935, Blaðsíða 35

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
28
•llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Víðiskógurinn á Sörlastöðum.
Jörðin Sörlastaðir í Fnjóskadal liggur austanvert við mynni
Timburvalladals, og stendur bærinn undir fjalli eigi mjög bröttu.
Neðan við túnið er sléttuflæmi, vaxið viðartegundum, og ber þar
mest á gulvíði. Þekur hann allstórt svæði af undirlendinu og er
fagurt að líta yfir runnana í sumarskrúða, því flestir eru mynd-
aðir af furðu beinvöxnum hríslum, meira en mannhæðar háum.
Munu Sörlastaðavíðirar vera mesti og fegursti gulvíðiskógurinn
í Fnjóskadal. í Vagla- og Þórðarskógi er víðikjarr, sem ekki kemst
í hálfkvisti við hríslurnar í Sörlastaðavíðinum, hvað fegurð snert-
ir, en er hins vegar mun hærra. Nokkrir gulvíðirunnar í Tungu-
skógi í Bleiksmýrardal eru næstum því jafnháir Vaglastaðarvíð-
inum, og hafa sennilega ekki náð fullum vexti enn, því að þeir eru
tiltölulega ungir.
Víðiskógurinn á Sörlastöðum er merkilegt fyrirbrigði, vegna
hins mikla þroska og fegurðar, sem hann hefir náð. En elzti hluti
hans er þegar orðinn mjög gamall, og feyskja hefir sumstaðar
gripið tökum á heilum runnum. Fyrir nokkrum árum var því tek-
inn upp sá háttur, að hafa víðinn til eldsneytis jafnskjótt og
ellimörk fóru að sjást á honum. Eyðist þannig árlega mikið af
skóginum, þótt hins vegar grói hann einnig nokkuð út. Eru þetta
íremur vítaverðar aðfarir, þar eð .eftir verða eyðileg, rótslitin
flög, sem nýr gróður er seinn að festa rætur í, einkum vegna skjól-
leysis. Og væri óskandi, að menn vildu sjá að sér í þessu efni.
Skammt sunnan við túnið á Sörlastöðum fellur lækur miltill
í djúpu gili og nefnist Hellugnúpsá. Læk þennan má virkja og ná
úr honum feykimiklu rafmagni. Mun það verða nóg til ljósa, suðu
og upphitunar á Sörlastaðaheimili, og einnig á Snæbjarnarstöð-
um, sem er bær vestan við Bakkaána, beint á móti Sörlastöðum.
Hvenær sem Helgugnúpsáin verður rafvirkjuð, er sjálfsagt að
byggja vermireiti hingað og þangað um víðiskóginn neðan við
Sörlastaðatúnið og hita þá og lýsa upp með rafmagni. Má þar þá,
til gagns og gamans, rækta margskonar tegundir gróðurs, sem
eigi þola kulda, og lofa gömlu víðihríslunum að standa óáreittum
kringum vermihúsin og skýla ungum plöntum á þroskaskeiði.
Sigurður Kristinn Harpann.