Náttúrufræðingurinn - 1935, Blaðsíða 22

10 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
(iiiiiimimmiimmmiiiiimiiiimiimmiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiimiiiiimimimiiiiiiiiiimiimiiimiiiiiiiMmiiiiiiiiiimiiiiii
þá geta þau það líka annarsstaðar. Þsssi hugmynd, að stofninn
úrkynjist, ef ærnar séu tvílembdar, er þannig hrein firra, og
ef hann gerir það, þá er það ljós og órækur vottur um það,
að fénu er misboðið.
Niðurstöðurnar af þessum hugleiðingum, v,erða þá, í sem
stytztu máli þessar:
1. íslenzki fjárstofninn er sambland af mörgum fjárkynjum.
2. Það er eðli íslenzku ærinnar almennt að vera tvílembd, en
hún verður það að sjálfsögðu einungis þar, sem lífsskil-
yrði leyfa.
3. Þar sem skilyrði eru ,ekki fyrir hendi er hægt að bæta úr
því, — að nokkru að minnsta kosti — með fóðrun og efna-
blöndun, svo framarlega sem ekki gætir um of áhrifa frá
úrvali, sem miðað hefir að því að gera féð einlembt.
4. Það er stórkostlegur sparnaður að hafa ærnar tvílembdar.
5. Með góðri meðferð verða tvílembingar ekkert minni en ein-
lembingar, og ná fullum þroska.
6. Það er misskilningur, að stofninn þ u r f i að úrkynjast,
ef ærnar eru tvílembdar.
7. Islenzku fé er yfirleitt boðin of erfið kjör til þess að nokk-
ur von sé til þess, að það skili þeim afurðum, sem það hefir
kosti til, og kemur það fyrst og fremst niður á Jömbunum.
Hér hefir vitanlega, í svo stuttu máli, verið drepið á aðeins
fátt eitt í hinu margþætta, vandasama og flókna fjárræktar-
máli, en það, sem eg að lokum vildi taka fram, þeim til leið-
beiningar, sem við fjárrækt fást, er þetta: íslenzkt fé er ósam-
kynja, mjög misjafn og gjörsamlega óræktaður hópur. Það mun
taka áratugi að rækta fram nokkurnveginn kynfasta stofna, og
það tekur aðra tugi ára að rækta úr þeim stofnum „óskastofn“,
sem hefir alla þá kosti til afurða, sem ísl. fé getur í té látið.
Þetta verk er auk þess jafn vandasamt og það er seinlegt.
Það er erfið og vandasöm staða, að taka við að heita má
óbyggðu og óræktuðu landi — og þó rúnu af 1000 ára rán-
yrkju —, og gjörsamlega óræktuðum bústofni, enda mun það
mála sannast, að það að vera bóndi, er nú sem stendur vanda-
samasta staðan í íslenzku þjóðfélagi. En einu má að mínu viti
kippa í lag á tiltölulega skömmum tíma, en það er, að það eiga
að vera „tvö höfuð á hverri kind“. M. Júl. Magnús.