Náttúrufræðingurinn - 1954, Blaðsíða 14

156
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
sem einn mikilvægasta hlekkinn í röksemdakeðjunni. Þessi kenning
er kennd við Oparin, og er hún eins konar efnafræðileg þróunarsaga.
Við hugsum okkur jörðina hafa kólnað svo, að vatn hafi getað
safnazt fyrir á yfirborði hennar. Þykkur skýjahjúpur liggur utanum
hana. Vatninu rignir niður í stríðum straumum og myndar ár og
vötn og síðan heil höf. Og allt þetta vatn er glóðvolgt, og mikið af
því gufar upp jafnóðum. Allt flýtur í vatni, þessu merkilega upp-
lausnarefni, sem lika er aðalefnið í líkömum allra lifandi vera. Öld
líður eftir öld. Það leysist upp af efnum jarðskorpunnar, hægt og
hægt, og safnast fyrir í vatninu. Það er upphaf sjávarins, vöggu lífs-
ins. Við lítum eftir fyrstu lífverunum, en árangurslaust. Þær eru
ekki til. Jörðin er steril. En hvar eru frumefnin, eða efnasamböndin,
sem eiga eftir að byggja upp lifverurnar. Nú, sjáum til. Vatnið er
alls staðar, en það er myndað af frumefnunum vatnsefni og siirefni.
I sjónum eru alls konar sölt í upplausn. En kolefnið, þetta uppistöðu-
efni allra lífrænna efnasambanda, hvar er það? Það er vafalaust i
samböndum við málma, sem karbidar. Og köfnunarefnið, uppistöðu-
efni eggjahvítuefnanna, það er líka bundið málmum sem saltpétur
eða nitrid. Við athugum nú sérstaklega kolefnissamböndin. Við finn-
um vafalaust methan (CH4). Það finnst í dag á stjörnum, sem eru
á svipuðu stigi og jörðin var, er þessi saga gerðist. Og við finnum
líka fleiri kolvatnsefni; þau myndast auðveldlega úr vatni og kar-
bidum. Sum þeirra hljóta að vera ómettuð og binda þá auðveldlega
halógena (Cl, Br og J). Þá er opin leið um alkóliól og aldehyd að
feitisýrum og oxysýrum. Formaldehyd (CHoO) er þekkt stig við
myndun drúfusykurs, og getur sú efnabreyting sannanlega farið
fram án blaðgrænu og sólarljóss, en þó mjög hægfara. En tíminn
er nægur og aldirnar líða. Ammóníak (NH3) myndast úr nitridum.
Oxysýrur og ammóniak mynda amínósýrur, og amínósýrurnar tengj-
ast saman og mynda eggjahvítuefni.
öll þau efnasambönd, er hér hafa verið nefnd, má setja saman á
einfaldan hátt, án hjálpar nokkurrar lifandi veru. Ekkert ætti að vera
því til fyrirstöðu, að þau gætu af tilviljun eða nauðsyn orðið til við
hinar hröðu efnabreytingar, sem einkennandi voru fyrir jörð vora,
um það leyti sem vatnið náði að þéttast á yfirborði hennar. Þarna
hljóta að hafa myndazt hin margvíslegustu efnasambönd, og úrval
náttúrunnar hefur strax sagt til sín. Það, sem betur hentar kringum-
stæðunum, hélt velli, en hitt leið undir lok og varð efniviður í önnur
sambönd. Og tíminn leið, öld eftir öld, og jörðin kólnaði. Lækkandi