Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1954, Blaðsíða 24

Náttúrufræðingurinn - 1954, Blaðsíða 24
166 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN fylgja uppköst, höfuðverkur og kvalafullir krampar, einkum í kreppi- vöðvum liðanna, sem dragast smátt og smátt saman. Fótleggirnir geta þannig kreppzt afturábak, svo að hælar nemi við sitjanda, og getur hinn sjúki þá eigi fært sig úr stað, nema með því að skriða á hnjánum." Síðan lýsir hann sjúkdómstilfellum á Norðurlöndum og hvernig Antoníusarmunkarnir stofnuðu þar klaustur til lækninga. Virðist sjúkdómurinn vera viðloðandi í Noregi allt fram á seinni hluta nítjándu aldar, er reglugerð var sett um hreinsun á korni. Á fyrri hluta miðalda var þekking manna á orsökum þessa hræði- lega sjúkdóms ekki mikil, og það var ekki fyrr en árið 1597, að lækna- deildin í Marburg komst að því, eftir nákvæma athugun, að korn- drjólar í brauði ullu sjúkdóminum, og korndrjólar voru myndaðir af sveppum, er lifðu á korninu (Haggard). Árið 1630 komst fransk- ur maður, Thullier að nafni, að sömu niðurstöðu, án þess að vera kunnugt um fyrri rannsóknir, með því að fóðra dýr á korndrjólum. Þrátt fyrir uppgötvun þessa var það þó fyrst hálfri annari öld seinna, að augu manna opnuðust almennt fyrir því, að drjólakornið ylli sjúk- dóminum, og lengi eimdi eftir af trúnni um, að það væri ignis sacer, sem brenndi hold frá beinum.1) Islenzkar bókmenntir fyrri alda lýsa einnig hinu ömurlega ástandi þess fólks, sem sjúkdóminn hefur. Er þess sums staðar getið, að „illur eldur“ eða „eldligt drep“ hafi etið hold manna, að útlimir hafi kreppzt og dregizt saman. 1 Maríu sögu, sem skrifuð er á 12.—13. öld, er átakanleg lýsing á sjúkdóminum, en þess getið, að hægt sé að lækna hann með guðsótta og góðum siðum. Þar stendur svo: „Þessi krankleiki er svo fallinn, að hann kemur í holdið sem eldur og fyllir allt með vá, verður hörundið og skinnið allt blátt sem drep, og þrútn- ar ákaflega, svo að kjötið skilst frá beinunum og verður að engu, — allt til þess er eldurinn hefur alla hina ytri líkama uppetið, og þessi skjóti bruni kemur inn í lífið. . . . Þessi sami eldur hafði etið ásjónu [konu einnar], svo að allt brjóskið og kjötið var af nefinu, og hin neðri vörin var öll af, og allt bert tanna holdið, og svo um jaxlana allt út til kjálkanna. . .. Tvær konur . . . hafði eldurinn mjög brennt. Hann hafði etið allan kjálkann af annarri, svo að hræðilegt var að 1) Reichborn-Kjennerud telur það athyglisvert, að i islenzku eru korndi)ólamir kallaðir drep eða korndrep (sbr. Sigfús Blöndal, 1924), sem gæti bent til þess, að Islendingum hafi fyrr á tímum verið kunnugt um, að þeir gætu valdið drepi holds- ins. Þetta mun þó ekki eiga við rök að styðjast, þar sem orðmyndanir þessar eru nýjar, og liklega dregnar af hinu dökka og visna útliti drjólanna.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.