Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1954, Síða 24

Náttúrufræðingurinn - 1954, Síða 24
166 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN fylgja uppköst, höfuðverkur og kvalafullir krampar, einkum í kreppi- vöðvum liðanna, sem dragast smátt og smátt saman. Fótleggirnir geta þannig kreppzt afturábak, svo að hælar nemi við sitjanda, og getur hinn sjúki þá eigi fært sig úr stað, nema með því að skriða á hnjánum." Síðan lýsir hann sjúkdómstilfellum á Norðurlöndum og hvernig Antoníusarmunkarnir stofnuðu þar klaustur til lækninga. Virðist sjúkdómurinn vera viðloðandi í Noregi allt fram á seinni hluta nítjándu aldar, er reglugerð var sett um hreinsun á korni. Á fyrri hluta miðalda var þekking manna á orsökum þessa hræði- lega sjúkdóms ekki mikil, og það var ekki fyrr en árið 1597, að lækna- deildin í Marburg komst að því, eftir nákvæma athugun, að korn- drjólar í brauði ullu sjúkdóminum, og korndrjólar voru myndaðir af sveppum, er lifðu á korninu (Haggard). Árið 1630 komst fransk- ur maður, Thullier að nafni, að sömu niðurstöðu, án þess að vera kunnugt um fyrri rannsóknir, með því að fóðra dýr á korndrjólum. Þrátt fyrir uppgötvun þessa var það þó fyrst hálfri annari öld seinna, að augu manna opnuðust almennt fyrir því, að drjólakornið ylli sjúk- dóminum, og lengi eimdi eftir af trúnni um, að það væri ignis sacer, sem brenndi hold frá beinum.1) Islenzkar bókmenntir fyrri alda lýsa einnig hinu ömurlega ástandi þess fólks, sem sjúkdóminn hefur. Er þess sums staðar getið, að „illur eldur“ eða „eldligt drep“ hafi etið hold manna, að útlimir hafi kreppzt og dregizt saman. 1 Maríu sögu, sem skrifuð er á 12.—13. öld, er átakanleg lýsing á sjúkdóminum, en þess getið, að hægt sé að lækna hann með guðsótta og góðum siðum. Þar stendur svo: „Þessi krankleiki er svo fallinn, að hann kemur í holdið sem eldur og fyllir allt með vá, verður hörundið og skinnið allt blátt sem drep, og þrútn- ar ákaflega, svo að kjötið skilst frá beinunum og verður að engu, — allt til þess er eldurinn hefur alla hina ytri líkama uppetið, og þessi skjóti bruni kemur inn í lífið. . . . Þessi sami eldur hafði etið ásjónu [konu einnar], svo að allt brjóskið og kjötið var af nefinu, og hin neðri vörin var öll af, og allt bert tanna holdið, og svo um jaxlana allt út til kjálkanna. . .. Tvær konur . . . hafði eldurinn mjög brennt. Hann hafði etið allan kjálkann af annarri, svo að hræðilegt var að 1) Reichborn-Kjennerud telur það athyglisvert, að i islenzku eru korndi)ólamir kallaðir drep eða korndrep (sbr. Sigfús Blöndal, 1924), sem gæti bent til þess, að Islendingum hafi fyrr á tímum verið kunnugt um, að þeir gætu valdið drepi holds- ins. Þetta mun þó ekki eiga við rök að styðjast, þar sem orðmyndanir þessar eru nýjar, og liklega dregnar af hinu dökka og visna útliti drjólanna.

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.