Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1970, Side 116

Náttúrufræðingurinn - 1970, Side 116
234 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN heimahögum sínum, vestanfjalls í Noregi. Einar var sonur Rögn- valds jarls á Mæri. I ferðabók Eggerts Ólafssonar um ferð þeirra Bjarna Pálssonar (1752—1757) er víða getið mótaks sem hlunninda á jörðum. Þar er og getið um sjótorf, sem sums staðar rekur upp úr sjó. í Austur-Skaftafellssýslu kernur fyrir að mór ýtist fram undan skriðjökli. Þegar jöklar ganga fram geta þeir farið yfir mýrar og annað gróið land. Þannig tók af bæina Breiðá og Fjall í Austur- Skaftafellssýslu undir lok 17. aldar. I Búalögum, sem hafa að geyma verðskrár og reglur viðvíkjandi búskap og verzlun á íslandi, sumar allt frá því á 14. öld, er talið meðalmanns verk að stinga 20 feta langa mógröf á dag, 10 feta breiða og 20 feta djúpa. Mega það teljast furðu mikil afköst, þótt maðurinn gerði ekki annað en stinga fyrir, en annar kastaði frá. Á seinni hluta 19. aldar var mikið tekið af mó við Reykjavík og náðu mógrafir yfir stórt svæði. Bernhöftsbakarí átti mótak suð- vestur af Skólavörðu og hafði lagt veg þangað (þ. e. í Vatnsmýri). Á árunum 1917—1919 var tekinn mór í Kringlumýri við Reykja- vík. Var þetta skipulegt mótak fyrir Reykjavíkurbæ, en auðvitað unnið með handverkfærum. Lög um samþykktir um mótak voru samþykkt á alþingi árið 1912. Þar segir í 1. gr.: „Heimilt er sýslunefnd að gera samþykkt um mó- tak fyrir hvern hrepp innan sýslu, þar sem hreppsnefnd óskar þess, til að koma í veg fyrir landsspjöll af inótaki, óhagkvæma meðferð mótaks og hættu af mógröfum.“ Utbreiðsla múmýra á Islancli. Mómýrar er að finna í öllum héruðum landsins. Þær hafa mynd- azt hvarvetna, þar sem vatnsagi verður mikill í jarðvegi og gróður getur náð að festast, bæði á hálendi og láglendi. Mýrar verða því mestar þar, sem grunnvatn staðnar og liefur litla framrás. Gruner (1912) telur, að mýrar á Islandi muni vera um 10 jnis. km2, en Þorvaldur Thoroddsen (1919) telur, að 8% af yíirborði landsins muni vera nær sanni, þ. e. um 8.4 þús. km2. í bókinni Islenzkur mór hef ég í samræmi við Gruner og Sigurð Sigurðsson, búnaðarmálastjóra, talið heildarflatarmál mýranna 10 jnis. km2, en mómýrar tveggja metra djúpar eða meira 3000 km2.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar: 3.-4. Tölublað (1970)
https://timarit.is/issue/291062

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

3.-4. Tölublað (1970)

Handlinger: