Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1970, Síða 116

Náttúrufræðingurinn - 1970, Síða 116
234 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN heimahögum sínum, vestanfjalls í Noregi. Einar var sonur Rögn- valds jarls á Mæri. I ferðabók Eggerts Ólafssonar um ferð þeirra Bjarna Pálssonar (1752—1757) er víða getið mótaks sem hlunninda á jörðum. Þar er og getið um sjótorf, sem sums staðar rekur upp úr sjó. í Austur-Skaftafellssýslu kernur fyrir að mór ýtist fram undan skriðjökli. Þegar jöklar ganga fram geta þeir farið yfir mýrar og annað gróið land. Þannig tók af bæina Breiðá og Fjall í Austur- Skaftafellssýslu undir lok 17. aldar. I Búalögum, sem hafa að geyma verðskrár og reglur viðvíkjandi búskap og verzlun á íslandi, sumar allt frá því á 14. öld, er talið meðalmanns verk að stinga 20 feta langa mógröf á dag, 10 feta breiða og 20 feta djúpa. Mega það teljast furðu mikil afköst, þótt maðurinn gerði ekki annað en stinga fyrir, en annar kastaði frá. Á seinni hluta 19. aldar var mikið tekið af mó við Reykjavík og náðu mógrafir yfir stórt svæði. Bernhöftsbakarí átti mótak suð- vestur af Skólavörðu og hafði lagt veg þangað (þ. e. í Vatnsmýri). Á árunum 1917—1919 var tekinn mór í Kringlumýri við Reykja- vík. Var þetta skipulegt mótak fyrir Reykjavíkurbæ, en auðvitað unnið með handverkfærum. Lög um samþykktir um mótak voru samþykkt á alþingi árið 1912. Þar segir í 1. gr.: „Heimilt er sýslunefnd að gera samþykkt um mó- tak fyrir hvern hrepp innan sýslu, þar sem hreppsnefnd óskar þess, til að koma í veg fyrir landsspjöll af inótaki, óhagkvæma meðferð mótaks og hættu af mógröfum.“ Utbreiðsla múmýra á Islancli. Mómýrar er að finna í öllum héruðum landsins. Þær hafa mynd- azt hvarvetna, þar sem vatnsagi verður mikill í jarðvegi og gróður getur náð að festast, bæði á hálendi og láglendi. Mýrar verða því mestar þar, sem grunnvatn staðnar og liefur litla framrás. Gruner (1912) telur, að mýrar á Islandi muni vera um 10 jnis. km2, en Þorvaldur Thoroddsen (1919) telur, að 8% af yíirborði landsins muni vera nær sanni, þ. e. um 8.4 þús. km2. í bókinni Islenzkur mór hef ég í samræmi við Gruner og Sigurð Sigurðsson, búnaðarmálastjóra, talið heildarflatarmál mýranna 10 jnis. km2, en mómýrar tveggja metra djúpar eða meira 3000 km2.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.