Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1970, Side 134

Náttúrufræðingurinn - 1970, Side 134
252 NÁTTÚRU F RÆ ÐINGURINN að yfir aðalrispur með suðlægri stefnu liggi grynnri rispur með stefnu undan hallanum, sem myndazt hafa við jökulskrið, eftir að jökullinn tók að þynnast og skrið hans að laga sig meira eftir landslagi. Þótt aðalefni bergsins í Mýrdal sé inóberg, eru þó nokkur svæði með fornum basalthraunum, sem vel Jiafa geymt jökulrispur. Stærst þessara svæða er hraunið, sem myndar hjallann vestan undir Reynisfjalli, en á jrví standa Foss-bæirnir. Nyrzt sér fyrir því á svonefndu Falli, hæðinni vestur af Heiðardal, og liggur það þaðan til suðurs undir þykkum jarðvegi allt í Holtsenda, sem er skammt norðan við bæinn Þórisholt. Víða sér í það í vesturbrún hjallans, t. d. við þjóðveginn í Gatnabrún, en þar liggur ofan á því allþykkt lag af jökulruðningi. Lengi sást fallega jökulrispuð klöpp við Jyjóðveginn á beygjunni upp af bænum Norður-Götum, en nú hafa vegagerðarmenn mjög spillt henni. Úr Jressu hrauni hefur jökullinn brotið upp efnið í jökulurðina norðan við Reynisfjalls- endann. Næst stærst er hraunið á Dyrhólaey. Þá eru minni svæði, t. d. austan við bæinn að Skeiðflöt og tvö á vesturbrún Dalalieiðar sunnan Dimmagils. Þá eru og hraun á Skammadalsheiði, Sjónaröxl að norðaustan og Fagurhól, syðst á Giljaheiði, suðurbrún Reynis- fjalls að vestanverðu og á Hjörleifshöfða. Ennfremur eru á nokkr- um stöðum fornir gígtoppar úr basalti, sem jökullinn hefur skafið móberg ofan af og sett innsigli sitt á. Þá er og allvíðáttumikið basaltsvæði við suðurbrún Mýrdalsjökuls, en mestur hluti þess hef- ur komið undan jökli síðustu 50 til 70 árin, svo að lítil not eru að jtví við framangreindar rannsóknir. Mér var strax Ijóst, er ég hóf jressar rannsóknir, að sérstaklega væri um átta staði að ræða í Mýrdal, sem gætu hafa staðið íslausir upp úr jökulhellunni á síðasta jökulskeiði. Staðir þessir eru talið vestan frá: Pétursey, Fellsfjall, Búrfell, Dyrhólaey, Reynisfjall, Hatta, Háfell og Hjörleifshöfði. Þetta eru því staðirnir, sem ég hef sérstaklega athugað með hliðsjón af ummerkjum ísaldarjökulsins í fjöllunum norður af Mið-Mýrdal, en þar var ég kunnugastur öll- um staðháttum. Pétursey er sérstætt móbergsfjall með allmiklum innskotslögum úr basalti. Hún er 275 m y. s. og rís 235 m yfir umhverfi sitt. Eyjan er sennilega lilaðin upp við neðansjávargos á hlýviðrisskeiði, og er nú ekki nema lítill hluti Jress, sem hún hefur upphaflega
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.