Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1970, Síða 134

Náttúrufræðingurinn - 1970, Síða 134
252 NÁTTÚRU F RÆ ÐINGURINN að yfir aðalrispur með suðlægri stefnu liggi grynnri rispur með stefnu undan hallanum, sem myndazt hafa við jökulskrið, eftir að jökullinn tók að þynnast og skrið hans að laga sig meira eftir landslagi. Þótt aðalefni bergsins í Mýrdal sé inóberg, eru þó nokkur svæði með fornum basalthraunum, sem vel Jiafa geymt jökulrispur. Stærst þessara svæða er hraunið, sem myndar hjallann vestan undir Reynisfjalli, en á jrví standa Foss-bæirnir. Nyrzt sér fyrir því á svonefndu Falli, hæðinni vestur af Heiðardal, og liggur það þaðan til suðurs undir þykkum jarðvegi allt í Holtsenda, sem er skammt norðan við bæinn Þórisholt. Víða sér í það í vesturbrún hjallans, t. d. við þjóðveginn í Gatnabrún, en þar liggur ofan á því allþykkt lag af jökulruðningi. Lengi sást fallega jökulrispuð klöpp við Jyjóðveginn á beygjunni upp af bænum Norður-Götum, en nú hafa vegagerðarmenn mjög spillt henni. Úr Jressu hrauni hefur jökullinn brotið upp efnið í jökulurðina norðan við Reynisfjalls- endann. Næst stærst er hraunið á Dyrhólaey. Þá eru minni svæði, t. d. austan við bæinn að Skeiðflöt og tvö á vesturbrún Dalalieiðar sunnan Dimmagils. Þá eru og hraun á Skammadalsheiði, Sjónaröxl að norðaustan og Fagurhól, syðst á Giljaheiði, suðurbrún Reynis- fjalls að vestanverðu og á Hjörleifshöfða. Ennfremur eru á nokkr- um stöðum fornir gígtoppar úr basalti, sem jökullinn hefur skafið móberg ofan af og sett innsigli sitt á. Þá er og allvíðáttumikið basaltsvæði við suðurbrún Mýrdalsjökuls, en mestur hluti þess hef- ur komið undan jökli síðustu 50 til 70 árin, svo að lítil not eru að jtví við framangreindar rannsóknir. Mér var strax Ijóst, er ég hóf jressar rannsóknir, að sérstaklega væri um átta staði að ræða í Mýrdal, sem gætu hafa staðið íslausir upp úr jökulhellunni á síðasta jökulskeiði. Staðir þessir eru talið vestan frá: Pétursey, Fellsfjall, Búrfell, Dyrhólaey, Reynisfjall, Hatta, Háfell og Hjörleifshöfði. Þetta eru því staðirnir, sem ég hef sérstaklega athugað með hliðsjón af ummerkjum ísaldarjökulsins í fjöllunum norður af Mið-Mýrdal, en þar var ég kunnugastur öll- um staðháttum. Pétursey er sérstætt móbergsfjall með allmiklum innskotslögum úr basalti. Hún er 275 m y. s. og rís 235 m yfir umhverfi sitt. Eyjan er sennilega lilaðin upp við neðansjávargos á hlýviðrisskeiði, og er nú ekki nema lítill hluti Jress, sem hún hefur upphaflega
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.