Samvinnan - 01.12.1967, Blaðsíða 36

1925 30 35 40 45 50 55 60 65 70
4. mynd. Ýsuveiðin við ísland á árunum 192-4—1964.
nefnt um viðbrögð þorsk-
stofnsins íslenzka gagnvart
veiðunum gefur ótvírætt til
kynna, að meira sé tekið úr
stofninum en hann virðist
þola. Það er því ekki hægt að
gera ráð fyrir neinni verulegri
aukningu heildarþorskveiðinn-
ar frá því sem nú er; að vísu
geta komið til sögunnar nýir
öflugir árgangar, sem aukið
geta veiðina eitthvað skamma
stund, einnig geta komið sterk-
ar göngur frá Grænlandi, sem
haft geta áhrif á veiðina, eins
og t. d. árgangarnir frá 1922,
1945 og 1955, sem allir komu að
nokkru leyti þaðan.
Ýsa
Á árunum milli fyrri og
seinni heimsstyrjaldar var ýsu-
stofninn við ísland talinn sígilt
dæmi um ofveiddan fiskstofn.
Eins og sést greinilega á 4.
mynd, féll heildarýsuveiðin við
ísland úr 60 þúsund tonnum
niður í 28 þúsund tonn á ár-
5. mynd. Ufsaveiðin við ísland á árunum 1924—1964.
unum 1928—1937 og veiði ís-
lendinga minnkaði úr 11 þús-
und tonnum í 4 þúsund tonn
á sama tíma. Sé athugaður
aflinn á sóknareiningu, verð-
ur hrörnun stofnsins enn
greinilegri, því á umræddu
tímabili minnkaði afli Breta úr
414 tonnum í 131 tonn miðað
við milljón tonn-tíma.
Strax eftir stríð jókst heild-
arveiðin hröðum skrefum og
kom hér að góðu friðun sú,
er stofninn naut á stríðsárun-
um, en eftir þriggja ára jafna
sóknaraukningu náði veiðin
hámarki, en fór síðan minnk-
andi fram til ársins 1952. Þetta
ár lokuðu íslendingar Faxa-
flóa og ýmsum öðrum þýðing-
armiklum uppeldisstöðvum
fyrir ýsu, og það bregður nú
svo við, að síðan hefur heildar-
lendingar, sem stunda ufsa-
veiði að nokkru ráði hér við
land. Náði veiðin hámarki ár-
ið 1948, þegar ársaflinn komst
upp í 118 þúsund tonn. Síðan
minnkaði hann verulega, en
hefur þó haldizt nokkuð jafn
undanfarin ár, kringum 50
þúsund tonn; þar hefur hlut-
ur íslendinga verið um þriðj-
ungur.
Þekking okkar á ufsanum við
ísland er af ærið skornum
skammti; þó er álitið, að hin-
ar miklu sveiflur í veiðinni or-
sakist að nokkru leyti af all-
víðtækum göngum frá íslandi
til Færeyja og Noregs og eins
frá þessum svæðum til íslands.
Það er álit fiskifræðinga, að
þessi stofn sé sennilega ekki
jafn mikið nýttur og þorsk-
og ýsustofnarnir hér við land.
6. mynd. Karfaveiðin við ísland á árunum 1924—1964.
ýsuaflinn, svo og afli íslend-
inga, aukizt jafnt og þétt og
var kominn upp í 100 þúsund
tonn árið 1964, og var þá ýsan
orðin í öðru sæti bolfiska á ís-
landsmiðum. Eru vísindamenn
sammála um að þessa aukn-
ingu veiðanna megi fyrst og
fremst þakka lokun uppeldis-
stöðva svo og þeirri aukningu
í möskvastærð í botnvörpum,
sem orðið hefur á undanförn-
um árum.
Ekki eru sjáanleg merki þess
að ýsustofninum sé hætta bú-
in af sívaxandi sókn. Sérhver
aukning í möskvastærð mun
verða til þess að auka af-
kastagetu stofnsins, sérstak-
lega að því er snertir veiðar
íslendinga.
Ufsi
Á 5. mynd er sýnd ufsaveið-
in við ísland síðan 1924. Veiði
þessi einkennist af mjög mikl-
um árlegum sveiflum, en það
eru aðallega Þjóðverjar og ís-
Karfi
Karfaveiðin á íslandsmiðum
jókst hröðum skrefum eftir
síðari heimsstyrjöldina, bæði
veiði íslendinga og útlendinga,
og er þetta sýnt á mynd 6.
Náði veiðin hámarki árið 1951,
en það ár nam heildarveiðin
170 þús. tonnum og var okkar
hlutur 97 þúsund tonn. Síðan
hrakaði heildarveiðinni jafnt
og þétt fram til ársins 1957, en
hefur haldizt nokkuð jöfn síð-
an, milli 80 og 90 þúsund tonn
á ári. Hefur okkar hlutur í
karfaveiðinni á fslandsmiðum
verið 20—25% á ári undan-
farið, en stærstan hlut taka
Þjóðverjar, en Bretar eru hálf-
drættingar á við okkur.
Beztu skýrslur um afla karfa
á sóknareiningu eiga Þjóð-
verjar og sýna þær, að veið-
arnar hafa dregið verulega úr
stærð karfastofnsins á fslands-
miðum á undanförnum árum.
Jón Jónsson.
36