Samvinnan - 01.12.1967, Side 40

Menn kváðu vera jafnir fyr-
ir guði, en þeir eru það ekki
aldeilis fyrir útvarpsráði. Það
er liðin tíð. Ég hjó eftir því í
fréttum af vetrardagskránni á
dögunum að ráðið er búið að
fyrirskipa gæðamat á dauðum
íslendingum. Einungis „þjóð-
kunnir menn“ skulu eftirleiðis
fá aðgang að útvarpinu eftir
að þeir eru allir. Athöfninni
yfir úrvalskartöflunni verður
útvarpað eins og hingað til en
smælkinu holað niður í jörðina
í kyrrþey. Kannski við ættum
að kjósa guð almáttugan í út-
varpsráð.
Mér finnst þetta fráleitt
uppátæki, og ég er viss um að
margir munu taka undir með
mér þegar þeir hugsa málið.
Þetta er annars furðuleg ár-
átta, að við skulum ennþá vera
að basla við að finna upp nýj-
ar leiðir til þess að draga fólk-
ið í dilka. Með ákvörðun út-
varpsráðs nær þessi mann-
jafnaðarástríða út fyrir gröf
og dauða. Ég óska því alls
ófarnaðar með fyrirtektina.
Ég vona að það fari ekki
betur fyrir því en gamla rit-
stjóranum mínum um árið.
Hann ætlaði líka að gera sig
breiðan yfir látnum íslending-
um en rann á rassinn við lit-
inn orðstír. Það er svosem
alveg satt að blaðið okkar var
að drukkna í minningarorðum.
Það var að verða nokkurskon-
ar líkhús. Það er eins og all-
ir vita töluvert útbreidd trú
hérlendis að það sé allur mun-
urinn að vera dauður ef maður
fái þokkaleg eftirmæli í blöð-
unum. Ég veit að þetta er við-
kvæmt mál, en ég get nú ekki
stillt mig um að segja það
samt að mig grunar að í raun-
inni standi líkinu hjartanlega
á sama.
Gamli ritstjórinn minn tók
sér mann í stakk og gaf út
konunglega tilskipun um lengd
minningargreina í blaðinu
okkar um alla framtíð. Hann
boðaði þessa nýbreytni á fundi
með starfsliðinu og var að von-
um þó nokkuð upp með sér.
Ég get heldur ekki neitað því
að við blaðamennirnir hugs-
uðum okkur gott til glóðarinn-
ar að eiga nú loksins að fá að
gefa út fréttablað í stað minn-
ingarits. Ef mig misminnir
ekki þá áttu eftirmæli fram-
vegis aldrei að fara fram úr
þremur dálkum um eina og
sömu persónuna, og höfundum
var til að byrja með vægðar-
laust úthýst og gert að stýfa
miskunnarlaust af ritsmíðum
sínum ef þeir fóru stafkrók
fram yfir markið.
Þá gerðist það að ágæt kona
andaðist sem átti óbeinlínis til
höfðingja að telja. Ég segi ó-
beinlínis af því hún hafði verið
vinnukona hjá þjóðkunnri
fjölskyldu um áraraðir. Þá
hrundu loftkastalar húsbónda
míns á einni nóttu eins og
spilaborg í fárviðri á berangri.
Allir þjóðkunnu mennirnir í
þjóðkunnu fjölskyldunni tóku
hann í karphúsið, og ég má
segja að við höfum endað með
því að birta eina tíu dálka um
blessaða gömlu konuna — með
hlemmistórri mynd eins og
nærri má geta.
Svona vona ég að fari fyrir
útvarpsráði, og að einhver stór-
bokkinn troði ofan í það líki
hvort sem því líkar betur eða
verr. Það getur náttúrlega ver-
ið að það lúffi ekki hvað sem
á gengur, en ákvörðun þess er
afleit allt um það. Ritstjórinn
var þó ráðsmaður einkafyrir-
tækis, en útvarpið er ríkisbú.
Hvaðan í skollanum kemur út-
varpsráði þá rétturinn til þess
að ráðskast í því hver sé út-
fararhæfur gegnum útvarp og
hver ekki?
Manni verður líka á að
spyrja: hverjir eiga að fram-
kvæma úttektina og hver verð-
ur mælikvarðinn? Hugtakið
„þjóðkunnur maður“ er æði
teygjanlegt. Verður síldar-
kóngur hlutgengur svo að
dæmi sé nefnt og hvað þarf
hann þá að hafa drepið marg-
ar tunnur af síld til þess að fá
sálumessu í útvarpinu? Hvað
þarf nýlátinn bóndi að hafa
átt margar kýrnar til þess að
teljast útvarpshæfur og hvort
verður þriðja flokks stjórn-
málamaður álitinn virðu-
legra útvarpsefni dauður elleg-
ar fyrsta flokks iðnaðarmað-
ur? Það er kannski ljótt að
segja það, en það verður líka
fróðlegt að vita hvernig þeir
meta útvarpsráðsmenn til út-
varpsflutnings þegar þar að
kemur. Ég geri ráð fyrir að
þeir séu þó mennskir líka.
Ef þessu með gæðamatið
verður i raun og veru haldið til
streitu, þá legg ég til að orðu-
nefnd verði falið að fram-
kvæma verkið. Hún kann á
þessu öll tök, og kannski það
sé þar að auki sjálfgert að ein-
ungis íslendingar með pjátur
á maganum verði jarðsungnir
í áheyrn alþjóðar. Orðustúss-
ið er önnur vitleysan frá, og
ég játa hispurslaust að ég gríp
hvert tækifæri fegins hendi að
ónotast út í allt það fargan.
Ég hef aldrei getað sætt mig
við leikreglurnar í þessum
undarlega og forpokaða sam-
kvæmisleik, hvað þá að ég hafi
nokkurntíma skilið forsend-
urnar. Er nokkur maður bætt-
ari af því að ganga með upp-
hefð sína á bumbunni? Ansi
mundi okkur finnast það
ósmekklegt ef til dæmis gaml-
ir menntaskóladúxar hengdu
nú prófskírteinið utan um
hálsinn á sér þegar þeir íæru
til mannfagnaðar. Það var
brýnt fyrir manni í uppeldinu
að maður ætti ekki að vera
stærilátur. En er það ekki há-
mark stærilætisins að hengja
mannvirðingar sínar utan á
sig eins og siglingarljós? Þeir
sem vilja ríghalda í þetta
húmbúk munu líklega svara
því til að menn flaggi ekki
með fínheitin nema í yfirmáta
fínum veislum. En þætti það
40