Samvinnan - 01.10.1972, Blaðsíða 56

P. Sreenivasa Rao:
ALÞJÓÐALÖGIN
UM LANDGRUNNIÐ
Þriðja grein
IV. GENFAR-RÁÐSTEFNAN 1958 OG
„LEX FERENDA" LANDGRUNNSINS
Þegar nægilega mörg dæmi voru um
aðgerðir ríkisstjórna með tilliti til land-
grunnsins, tók Alþjóðalaganefndin kenn-
inguna sjálfa til meðferðar í því skyni
að setja þeim aðgerðum fastar skorður
og stuðla að framþróun alþjóðalaga. Á
þriðju almennu samkomu sinni 1951 sam-
þykkti hún „Drög að lögum um land-
grunnið" ásamt athugasemdum.6?) Árið
1956, á áttundu almennu samkomu sinni,
fór hún aftur yfir alla kenninguna og
féllst á endurskoðuð drög (að lögum),
sem lögð voru fyrir ellefta Allsherj arþing
Sameinuðu þjóðanna.68)Á grundvelli þess-
ara endurskoðuðu draga að lögum hóf
Genfar-ráðstefnan um lögin á hafinu
yfirveganir sínar með tiiliti til land-
grunnsins og samþykkti sáttmála
(Convention) á 16. almenna fundi sínum
með 57 atkvæðum gegn 3, og 8 hjáset-
um.®)
Genfar-ráðstefnan batt að miklu leyti
enda á deilurnar um skilgreiningu og
takmörk landgrunnsins, jafnaði á milli
andstæðra hagsmuna og bjó til hin til-
hlýðilegustu lex ferenda um landgrunn-
ið.
Landgrunnið er skilgreint í 1. grein
sem „botninn og jarðvegurinn á neðan-
sjávarsvæðum, samfelldum ströndinni, en
utan landhelgi, niður á 200 metra dýpi,
eða utan þeirra marka þar sem dýpi
yfirliggjandi sjávar leyfir nýtingu nátt-
úruauðæfa nefndra svæða.“
í umræðum í fjórðu nefndinni á Genf-
ar-ráðstefnunni voru ólíkar skoðanir um
málið látnar í ljós. Ghana og Líbanon
mæltu með niðurfellingu dýptarmæli-
kvarðans,70) en Frakkland, Bretland og
Túnis óttuðust, að sakir upptöku nýting-
armælikvarða yrði hugtakið óglöggt og
óskýrt."1) Kína taldi, að öðrum þeirra að
minnsta kosti væri ofaukið.72)
Að því leyti sem hún féllst á 200 metra
dýptar-mælikvarða felldi ráðstefnan ein-
ungis inn í sáttmálann háttalag meiri-
hluta ríkjanna. Með nýtingarmælikvarð-
anum er einkum orðið við óskum þeirra
ríkja, sem kunna að vera án landgrunns
í jarðfræðilegum skilningi orðsins, þótt
á aðliggjandi neðansjávarsvæðum þeirra
séu nýtanleg náttúruauðæfi. Það var
nauðsynleg málamiðlun, eins og auðsætt
er af umræðunum, sem fram fóru, meðan
Alþjóðalaganefndin fjallaði um málið.73)
Garcia Amador lýsti yfir stuðningi sín-
um við þá málamiðlun.74) Öllum strand-
ríkjum er umhugað um að hagnast af
tiltækum náttúruauðlindum á aðliggj-
andi strandsvæðum sínum. Að sönnu
verður vísindalegum nýtingaraðferðum
aðeins við komið niður á 200 metra
dýpi. Fyrir tilstilli hinna hröðu fram-
fara í vísindum og tækni kunna fljótlega
að opnast leiðir til að hafa not af nátt-
úruauðæfum á meira dýpi. Með upptöku
dýptarmælikvarðans upp í sáttmálann
var loku skotið fyrir óhóflegar kröfur til
stórra spildna úthafsins. Með því að fella
inn i sáttmálann nýtingarmælikvarð-
ann, ávannst það, að kenningunni var
haldið sveigjanlegri með tilliti til hinna
hröðu framfara í vísindum og tækni.
Grein 1, eins og hún er i sáttmálanum,
er 67. grein í drögum þeim að lögum, sem
Alþjóðalaganefndin gerði, með aðeins
einni viðbót, viðurkenningu áþekkra neð-
ansjávarsvæða umhveris strendur eyja.
Samt sem áður, hvað sáttmálanum við-
kemur, hafa eyjar, sem myndaðar eru
fyrir vísindalegan tilverknað, ekki stöðu
eyja, myndaðra af náttúrunnar völdum.
Skilin á milli tilbúinna og náttúrlegra
eyja eru frernur hugvitsamlega dregin.
Alkunna er, að samkvæmt alþjóðalögum
hafa sumar upphleðslur landhelgi. Þar
sem ríki hafa komið upp mannvirkjum
sem uppfyllingum hafnarbakka, brim-
brjótum, varnargörðum, flóðgörðum og
þess háttar, þarf að mæla landhelgina
frá hinni útfærðu strönd, eins og Oppen-
heim hefur bent á.75> Jessup dómari féllst
einnig á, að þar sem af tilbúnum eyjum
hlytist varanleg „myndun lands“, yrði
að færa landhelgina að sama hætti.76) Af
þeim ástæðum er helzti prófsteinn þess,
hvort eyja getur farið með lögsögu yfir
aðliggjandi sjó eða landgrunni ekki sú,
hvort eyjan er mynduð fyrir tilverknað
náttúrunnar eða manna. Samkvæmt
Johnson þarf eyja að uppfylla þrjú skil-
yrði til að geta haft landhelgi, þ. e. a. s.
(i) hún þarf að vera umflotin sjó; (ii)
hún þarf jafnan að standa upp úr á há-
flæði; (iii) hún þarf að hafa eðli lands.77)
Þar sem til bráðabirgða kann að standa
sá vísindalegi útbúnaður, sem upp verður
komið í því skyni að afla olíu og náma-
efna á landgrunninu, hefur Genfar-ráð-
stefnan áreiðanlega farið rétt að. Betur
hefði samt sem áður farið á því, að ráð-
stefnan hefði glögglega dregið ályktanir
56