Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.06.1907, Side 36

93
V. Ný kaupfjelög;.
Svo virtist uni tíma, báðum megin við síðustu alda-
mót, að kaupfjelagsskapurinn væri fremur í hnignun,
hjer á landi. Fjelögum mun þá hafa heldur fækkað;
þau, sem hjeldu áfram, voru í ýmis konar kreppu og af
hálfu kaupfjelaganna var þá miklu framar um vörn en
sókn að ræða í málinu.
Nú sýnast tímarnir breyttir í þessum efnum. Er það
varla efa bundið, að auk þess sem það vakti traust
manna á fjelögunum, að þau stóðust þolanlega ýms
áföll og harðrjetti, eins og opt hefir einkennt íslenzka
alþýðu, þá hefir samvinnufjelagshugmynd kaupfjelaganna
fengið hinn bezta byr undir vængi, þegar samtök með
stofnun rjómabúa fóru að fá almenna útbreiðslu, því
flestir sáu að hjer var sami ættstofninn. Alþingi hefir
og viðurkennt að þessar samvinnuhreyfingar eigi stuðn-
ing skilið, þó meira mætti þar að gjöra, og fyllstu líkur
sjeu til þess, að sá tími og fje, sem til þessa gengur
hjá þinginu beri betri ávexti en flest annað.
Pví miður verður eigi hægt, í þessu hepti, að sýna
með áreiðanlegum tölum, hvernig kaupfjelögin standa
nú að vígi. Tímaritið sendi öllum kaupfjelögum á land-
inu, sem það vissi um (13 að tölu), mjög ýtarlegar fyrir-
spurnir í Nóvember f. á. Svör eru fengin frá nokkrum
þeirra en ekki nógu mörgum til þess að hægt sje að
koma fram með sameinaða hagfræðilega skýrslu um fje-
lögin, að svo stöddu. f*að, sem fengið er hjer af skýrsl-
um bendir ótvírætt til þess, að hinum eldri kaupfjelög-
um hafi farnazt vel hin síðari árin: áhuginn hefir vaxið,
viðskiptaveltan aukizt og fjárhagurinn batnað. Petta mun
vera hið almenna, þó undantekningar kunni að eiga sjer
stað.
Eptir því sem ísafold skýrir frá, ó. Febr. þ. á., hafa
tvö ný kaupfjelög verið stofnuð á Suðurlandi, nú um
miðsvetrarleytið. Taka þau væntanlega til starfa á þessu ári.