Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.06.1907, Page 57

114
fremst í viðlagasjóði, og að öðru leyti úr ýmsum opinberum
sjóðum. Hjer er í mikið ráðist af þeim 5 hreppum, er hlut
eiga að máli: 4 þús. kr. til jafnaðar. Lánið úr viðlagasjóði
er rentulaust fyrstu 5 árin, en úr því greiðist lánin með jöfn-
um afborgunum á næstu 15 árum. Ef nú hægt væri, á fyrstu
20 búskaparárunum, að greiða alla vexti og skuldir, sem á
búunum hvíla, og auk þess halda stofnuninni við eða leggja
nægilegt fje í viðhaldssjóð, þá væri það álitlegt. Pó hinn
beini hagnaður við stofnunina yrði eigi annar, næmi hann
þó 200 kr. á ári á hvert bú að meðaltali. Væri hinn óbeini
hagnaður, sem áður er nefndur þessu til ofanálags, sýnist
mega við það una, og þá betur af stað farið en heima setið.
Nokkrir munu þeir vera, sem ekki gjöra sjer svona háar
vonir fyrir rjómabúin, en hinir eru einnig margir sem hyggja
að enn betur megi úr rætast, svo beinlínis verði um árlegan
aukahagnað að ræða, ef örugglega er áfram haldið með festu
og samvinnu, og færa fyrir því ýmsar líkur.
Menn telja líklegt að þeim mönnum fjölgi, meir og meir,
sem vilja styðja hvern þann fjelagsskap sem hefur almennan
hagnað og menningarþroska í för með sjer fyrir hjeraðið og
landið, þó fjelagsskapurinn auki ekki áþreifanlega árstekjur
einstaklingsins, heldur sje honum að eins skaðlaus. Bættur
almennur hugsunarháttur ljettir rjómabúunum starfið og greið-
ir götu þeirra, eins og annara samvinnufjelaga.
A þeim 5 rjómabúum, sem hjer ræðir um, fengust síðast
liðið sumar 12316 pund af smjöri. Pó fjelagsmönnum fjölgi
ekki, til muna, má gjöra ráð fyrir að miklu meira smjör
safnist á búunum, í meðalári, af því öll aðstaða var svo
afarill sumarið 1906. í sæmilegu ári, og með góðu lagi og
sparnaði ætti framleiðsla smjörsins að geta aukizt um þriðj-
ung. Er auðsætt að slíkt hefði talsverð áhrif á verð smjörs-
ins, því tilkostnaður búanna vex eigi að sama skapi og fram-
leiðslan, svo búin »bera sig betur«.
Á sama hátt yrði og viðbót nýrra fjelagsmanna búunum
tii eflingar, sjeu þeir eigi mjög óhentuglega settir. Pykir eigi
ólíklegt að svo kunni að verða. Mælt er að rjómabúi Reyk-