Andvari - 01.07.1960, Qupperneq 10

104
JÓN STEFrENSEN
ANDVAHI
yfirlicyrsla ljósmæðra hafa komiS í hlut presta aS framkvæma, því síSar segir:
„hver prestur í sinni sókn á þær aS uppfræSa, hvernig þær skuli hegSa sér viS
móSirina og fóstriS. 1. AS þær viti rétt aS hugga óléttar konur, sem eru komnar
aS falli og áminna til þakklætis viS GuS fyrir þaS þær eru blessaSar meS hfs
ávexti . . . „en skyldi koma þar aS, aS þær sýndust vera staddar í lífsháska,
aS þær feli sig GuSi meS þeim öSrum, sem bera hans kross. Þó skyldi spart
ræSa hér urn nema lífsháski væri sýnilegur."----„2. AS þær fari varlega meS
fóstriS, svo þaS ckki af þeirra meSferS fái nokkum skaða. Finni þær þaS lifandi
með móðurinni, en veikt í fæðingunni, skulu þær fela það Guði með þessum
cða þvílíkum bænarorðum."-------„FæSist harnið að öllu, en svo veikt að sýnist
dauðvona, skulu þær strax skíra það og cf tíminn leyfir lesa þessa hæn.“ „Sé
barnið dáið í móðurlífi, beri þær sig að hjálpa móðurinni.“ „En svo þær fái
því betur rninnst þess er þeim á herðum liggur í þeirra embætti, þá skulu prest-
arnir tvisvar á ári, um páska og Michaels-messu leiti, í meðhjálparanna nær-
veru í hverri sókn upplesa fyrir þeirn í kórnurn þessa eptir skrifaða pósta:
1. Þar þér hafið tekist á hendur það embætti með hverju margra mæðra og
harna hf er lagt í yðar hendur, þá her yður að vera guðhræddri og heyra
yðulcga GuSs orð, svo þér fáið með því huggað þær er í barnsneyð liggja og
beðið fyrir þeim til Guðs, samt að hann vilji géfa yður góð ráð og blessa í yðar
cmbætti af sinni náð og vitið: að það er hans, en ekki manna, að útleiða börn
af móðurlífi." í 6. pósti segir: „Skuluð þér einungis brúka við móðurina og
barnið bænina og leyfileg, náttúrleg, kristileg meðöl, en ekki nokkur óguðleg,
hjátrúarfull eða óleyfileg, heldur opinbera, ef nokkur brúkar þau. FyrirverðiS
yður ekki að sækja ráð til þeirra er betur vita, bæði ljósmæðra og annara.“ — —
Og að síðustu kemur í 8. pósti: „Þegar neyð ekki bráðlega heimtar, skuluð þér
ekki fljótlega áræða nokkuð með yðar eindæmi, heldur gjöra boð skynsömum
konum og líka prestum, ef við þarf, móðirinni til ltuggunar."
Loks har svo presti að taka eið af ljósmóðurinni áður en hún tæki við
embættinu. Prestastéttin hér á landi var þá raunverulega yfirboðari Ijósmæðr-
anna og átti að fylgjast með störfum þeirra, en í Danmörku var þetta síðan
1714 verksvið Ijósmæðranefndarinnar, sem var skipuð læknum og sem jafn-
framt yfirheyrðu og sögðu til tilvonandi ljósmæðrum í Kaupmannahöfn.
Þó sumir íslenzku prestanna kynnu nokkur fyrir sér í læknisfræði og þættu
góðir læknar og hcppnast vel að hjálpa konum í barnsnauð, þá luinni allur þorri
þeirra engin deili á þessum hlutum, enda ekki vitað, að þeir fengju nokkra
tilsögn í ljósmóðurfræSi í námi sínu. Og ekki er mér kunnugt um, að nein
uppskrift af ljósmóðurfræði liafi gengið hér manna á meðal líkt og lækninga-