Andvari - 01.05.1961, Blaðsíða 18

16
GÍSLI GUÐMUNDSSON
ANDVARI
vcrið stækkað og komið þar fyrir tilraunastofum í sambandi við kennslu í efna-
fræði og eðlisfræði. Háskólinn hefir keypt liluta af stórhýsi einu í bænum
handa náttúrugripasafni ríkisins, þar sem gert er ráð fyrir að koma safninu
fyrir, unz sérstakt safnhús verður reist á vegum háskólans. Þá hefir háskólinn
nú undanfarið haft mikið og veglegt hús í smíðum, sem mun verða í senn
hátíða- og samkomusalur háskólans, kvikmyndahús og hljómleikahöll. I sam-
handi við þessar framkvæmdir þurfti mörgu að sinna. — Það var eitt af áhuga-
málum Þ. J. að hyggt yrði yfir Háskólabókasafn og Landsbókasafn, saman, í
nágrenni við háskólann, og er trúlegt, að af því verði áður en langt líður.
Eftir að Þ. J. varð háskólarektor, gafst honum minni tími til ritstarfa en
hann hefði kosið, en sinnti þeim þó eftir föngum. Hann lét sér annt um há-
skólann, vildi efla veg hans í hvívetna og var þess hvetjandi, að æska landsins
aflaði sér þekkingar i nútíma vísindum ekki síður en hinum þjóðlegu fræðum.
Hann var starfsamur maður að eðlisfari, og annríki var honum vel að skapi.
Hann fór utan þegar á stúdentsámm sínum og oft síðan, einkum í seinni
tíð, vegna skyldustarfa sinna á vegum háskólans. Oftast lá leið hans til Norður-
landa en þó einnig til fleiri landa í Norðurálfu. Til Vesturheims fór hann
tvisvar sinnum, dvaldi þar og kom víða. Síðari vesturförina fór hann á s.l.
sumri, og lagði þá leið sína m. a. allt vestur til Hawaii-eyja á Kyrrahafi, sem
nú eru eitt af sjálfstjómarfylkjum þeim, er mynda Bandaríki Norður-Ameríku.
Mér þykir líklegt, að hann hefði látið verða af því að skyggnast um enn víðar
á jarðarkringlunni, ef aldur liefði enzt til, enda trúlega átt þess kost. Þessum
hlédræga manni, sem í æsku bjóst við að verða bóndi heima í dalnum, þar
sem búið höfðu faðir hans og afi, voru þau örlög sköpuð að sækja heim há-
borgir nýmenningarinnar í hinni víðu veröld og að taka sem oddviti íslenzkra
mennta á móti virðingarmönnum í andans heimi og þjóðhöfðingjum, sem gist
hafa þetta land. Hann leysti það allt vel af hendi, sér og þjóð sinni til sæmdar.
Framkoma hans og viðmót vann honum hylli. Menntun hans og mannvit þurfti
hvergi griða að biðja. — Hann hefði líka orðið góður bóndi heima í dalnum.
I þessu samhandi hæfir að tilfæra þau ummæli, er einn gagnmerkasti sam-
starfsmaður Þorkels Jóhannessonar, Jón heitinn Jóhannesson prófessor, lét falla
um hann á sextugsafmæli hans fyrir limm árum: ,,I kringum hann ríkir ró
hins menntaða manns, sem hefur komizt í jafnvægi við umhverfi sitt og hagg-
ast ekki, hvað sem á dynur“. Þannig kom hann samverkamönnum sínum fyrir
sjónir, er þeir kjöru hann til forsjár.
Hann hefði getað tekið sæti innarlega á bekk íslenzkra ljóðskálda eins
og hann átti kyn til. En hann var vandlátur við sjálfan sig og iðkaði ekki
hina „vammi firrðu" íþrótt, eftir að hann var kominn af æskuskeiði. Eg varð