Andvari - 01.05.1961, Page 26

24
EINAR M. JÓNSSON
ANDVARI
manna, svo sem Copernicusar, Maríu
Antoinette, Napoleons og Ibsens. Ég
minnist enn hinna hreinu og fögru drátta
í rithönd skáldsins Tegnérs, hinna stór-
karlalegu og útflúruðu stafa málarans
Zorns og hins fljótfærnislega hrafnasparks
Karls XII. Á þessum staS gat einnig aS
líta nótnaskrift þeirra Wennerbergs og
Mozarts.
Ekki er mér kunnugt um þaS, hvort
slíkir sýningarsalir eru algengir í erlend-
um bókhlöSum, enda skiptir þaS engu
máli. En mér hefur oft dottiS í hug síSan,
hve mikils virSi þaS væri fyrir okkar fá-
mennu bókmenntaþjóS aS eiga slíkan
sýningarsal. Þar væri þjóSin einnig kynnt
á glæsilegan hátt fyrir útlendum ferSa-
mönnum, sem hingaS koma. Mundi ekki
flestum Islendingum þykja þaS áhrifa-
mikil stund, er þeir stæSu andspænis þess-
um kjörgripum þjóSar sinnar, hinum
fornu handritum ýmissa tíma? ESa hversu
margir rnunu þaS vera meS þjóS vorri,
sem hafa séS handrit Hallgríms Péturs-
sonar aS Passíusálmunum, þaS er hann
rétti RagnheiSi biskupsdóttur aS gjöf?
Nú er búiS að flytja náttúrugripasafn
ríkisins burt úr húsi landsbókasafnsins,
og gæti þar t. d. orSiS mjög heppilegur
sýningarsalur. NauSsyn ber til þess, aS
viS eignumst gott rithandasafn, bæSi til
þess aS þjóSinni gefist kostur á aS sjá,
hvernig skrift hefur breytzt frá einum
tíma til annars og einnig til þess aS færa
hina lifandi, starfandi kynslóS nær hinum
ágætustu mönnum þjóSarinnar á ýmsum
tímum og gera þá minnisstæSari. En at-
hugun á rithöncl þeirra mundi eiga
clrjúgan þátt í því. Mundi ekki mörgum
þykja fengur í því að fá tækifæri til
þess aS sjá rithönd þeirra biskupanna
fornu í Skálholti og á Hólum, svo sem
Þorláks helga og Jóns Arasonar, nafn
RagnheiSar Brynjólfsdóttur, sem hún
skrifaði með titrandi hcndi dag eiðs
hennar, eða rithönd þeirra Espólíns, Jóns
Sigurðssonar og Jónasar? Mun framtíð-
inni ekki einnig þykja fengur í því að
sjá skrift ýmissa samtíðarmanna vorra,
svo sem Sveins Björnssonar, Einars frá
Galtafelli, Kjarvals og Laxness og nótna-
skrift tónsnillinganna? Ég efast ekki um
það.
Ég minnist þess, að einu sinni sá ég á
erlendu þjóðminjasafni hóp af ungum
stúlkum úr þarlendum handíðaskóla.
Stúlkurnar sátu þarna á safninu og drógu
upp myndir af gömlum vefnaði. Þær ætl-
uðu að hafa útsaum sitt og vefnað með
þjóðlegu sniði, enda voru margar fyrir-
myndirnar þarna mjög fallegar. Mér
skildist þá bæði gildi safnsins og hand-
íðaskólans í þjóðmenningu þess lands.
í lýðskólum frændþjóða okkar á Norð-
urlöndum er það talið hlutverk skólanna
að efla alla þjóðlega menningu og varð-
veita ýmsa fagra þjóðsiði. Þar er kennt
að syngja þjóðvísur og dansa þjóðdansa.
Stúlkur eru hvattar til þess að nota þjóð-
búninga og kennt að sauma þá. Ég endur-
tek, að í skólunum er þeim kennt að
sauma þá. Hvern veg er þessum málum
farið í alþýðuskólum hér á landi? Á er-
lendum vettvangi og alþjóðamótum hefur
íslenzkur kvenbúningur hlotið verðugt
lof og aðdáun, en fjarri fer því, að hon-
um hafi hlotnazt sá virðingarsess hjá al-
þjóð, sem honum ber. Sá háttur þyrfti að
verða upp tekinn, að íslenzkar konur
gengu í þjóðbúningi á þjóðhátíðardaginn
17. júní. Það mundi gefa deginum þann
svip, sem hann verðskuldar.
Skal nu aftur vikið að söfnun og vernd
forngripa. Allt fram á síðustu ár hefur
ýmsum og ekki sízt öldruðu fólki fund-
izt það hégómi og lítils virði að safna
fornfálegum, oft ónýtum hlutum, og hef-
ur skilningsleysi í þessum efnum orðið
til þess, að margt hefur farið í súginn.
En það er ekki rétt að líta þessum aug-