Andvari - 01.01.1942, Blaðsíða 105

andvari
Þúsund ár
101
gafl. Sum þeirra eru þó með skilvegg, líklega til styrktar
veggjum og þaki, og eru þá dyr á báðum endum. í mörgum
þeirra er lágt þrep eða stallur hlaðinn innst við gafl, um 50
cm á hæð og nokkru lengri. í byrgjum þessum var skreiðin
hert til fulls. Fyrst var hún þurrkuð nokkuð á svo kölluðum
fiskigörðum, grjótgörðum, sem líklega hafa hér eins og víðast
hlaðliir verið nálægt uppsátri. Fiskurinn var hengdur á garð-
ana, þannig að sporðurinn var skorðaður milli steina á hleðsl-
unni. Þegar skreiðin var nokkuð þurr orðin, var henni hlaðið
í byrgin. Oft voru harðir þorskhausar hafðir milli laga, svo
að loft kæmist betur að fiskinum. Verkunaraðferð þessi er
ævaforn og sjálfsagt tíðkuð með líkum hætti í verstöðvum
víða um landið, a. m. k. er víst, að í Vestmannaeyjum voru
slík grjótbyrgi notuð fram um 1700. Nú eru þau hvarvetna
horfin, nema hér. Mér er næst að halda, að það sé einkum
því að þakka, að hér stóðu byrgin svo langt frá lendingunni,
að ekki hefur þótt borga sig að brjóta þau niður og nota
grjótið úr þeim í stakkstæði, úr því menn tóku að verka salt-
fisk, svo sem gert mun hafa verið í Dritvík og viðar á Snæ-
^ellsnesi. Um aldur þessara byrgja verður víst ekkert sagt með
vissu. Þau eru hlaðin á beru hrauni og úr hraungrjóti. Undir-
staðan hefur því hvergi haggazt, og hleðslusteinarnir, holóttir
°§ hrjúfir, hafa greipzt saman, eins og þeir væri iagðir í lím.
Slíkar hleðslur bila trauðlega. Ég hef séð langan vörzlugarð
við Suðurárbotna i Ódáðahrauni, hjá ævafornu eyðibýli þar.
Garður þessi var á stórum köflum algerlega óhaggaður, og
má þó ætla, að hann gæti verið allt að því 800 ára gamalh
hessi tyrgi eru að líkindum talsvert yngri, en vel mætti vera,
að sum þeirra séu frá 14. öld. Það er unun að horfa á þessar
htlu, snotru hraunhvelfingar. Þær ættu að geta staðið mörg
hundruð ár enn, ef þeim er ekki spillt af mannavöldum, fagur
minnisvarði löngu horfinna starfshátta og menningar liðinna
alda.
Dagur er að kvöldi kominn. Heima á Gufuskálum bíður
okkar kaffi. Húsfreyjan vill eklci, að gestir komi og fari án
þess að þiggja nokkurn beina. Bráðum þarf að fara að slá