Vikan - 07.11.1968, Qupperneq 27

Á ÞEIRRIIÍR
NOKKRAR SKOPSÖGUR AF PERSÖNUM, SEM
SETTU SVIP Á ÞJÖÐLÍFIÐ FYRIR
ÞRJÁTÍU ÁRUM
í fyrstu árgöngiam Vikunnar
birtist fastur dálkur í blaðinu
undir fyrirsögninni: Orð í tíma
töluð. í þessum dálki voru birt-
ar skopsögur ýmiss konar, eink-
um af þeim persónum, sem
njestan svip settu á þjóðlífið á
þessum árum. Hér á eftir ætlum
við að rifja upp nokkrar af þess-
um sögum. Sum.ar urðu lands-
frægar og eru enn í minnum
hafðar, en sjaldan er góð vísa of
oft kveðin, eins og þar stendur.
★
Árni Pálsson prófessor var
hinn orðslyngasti maður og afar
snjall að koma fyrir sig orði. Ey-
steinn Jónsson (þáverandi fjár-
málaráðherra) og Árni buðu sig
eitt sinn fram til alþingiskosn-
inga hvor á móti öðrum í kjör-
dæmi fyrir austan. Fóru þeir í
kosningaleiðangur austur, dcildu
þar á kosningaíundum, með
mestu prúðmennsku þó, og héldu
síðan heim aftur.
Skömmu seinna hittust þeir á
götu fyrir framan Hótel Borg og
horfði hvor framhjá öðrum. Vík-
ur Árni þá að Eysteini og segir:
— Heyrðu, Eysteinn! Hvað
ertu annars gamall?
— Ég er 29 ára, svaraði Ey-
steinn.
Ja, iss, ekki var ég orðinn
svona rangeygður á þínum ahlri,
sagði Árni.
Eitt sinn var Guðni Jónsson
magister og fleiri við skál heima
hjá Árna Pálssyni. Þegar tók að
svífa á gestina tók Guðni að lesa
upp eftir sig þýðingar á ljóðum
þýzka skáldsins Heine.
Er hann hal'ði lokið lestrinum,
sagði liann:
Það er ég viss um, að Heine
hefur ekki tapað á þessu.
Og þú ekki grætt, Guðni
minn, sagði Árni.
★
Margir liafa heyrt getið' um
Havsteen gamla á Akureyri.
Hann þótti orðheppinn mjög og
ekki alltaf gætinn í tali.
Havsteen var trúlaus maður
fram í andlátið. Þegar hann
lagðist banaleguna vildi kona
hans endilega, að hann næði
prestsfundi og sneri frá villu
síns vegar, áður en hann færi
yfir um.
Þjóðskáldið séra Matthías Joc-
liumsson var þá sóknarprestur á
Akureyri. Hafði hann eins og
kunnugt er verið þríkvæntur.
Hann var mikill vinur Havsteens
gamla og gaf Havsteen það loks
eftir, að Matthias mætti koma
til sín og gerði Matthías það
með glöðu geði.
Þegar Matthías kom, sneri
Havsteen sér fram í rúminu, var
mjög skraíhreifinn, en vildi sem
fæst tala um amiað líf.
Loks fór þó Matthías að'
sveigja talið a'ð eilífðarmálun-
uin og sagði, að' á himnum hitti
ma'ð'ur alla þá, sem mað'ur liefði
elskað' í þessu lífi.
Reis þá Havsteen upp við oln-
boga og sagði:
— Trúir þú þessu. Matthías?
— Já, sag'ði Matthías.
— Jæja, gó'ði, til hamingju
með þinar þrjár!
Að svo mæltu sneri hann sér
til veggjar.
★
Kjarval var eitt sinn að mála
á veggina í Landsbankanum.
Kemur þá einn starfsmanna
bankans til hans og spyr, hvað
liann sé að' mála.
— Ég er a'ð' mála togara, seg-
ir Kjarval.
— Nú, en ég sé engan togara,
segir ma'ð'urinn.
Það' er ekki von. Þú ert
sjálfur í lestinni, svaraði Kjar-
val.
Eggert Stefánsson söngvari
hélt einhverju sinni söng-
skemmtun hér í Reykjavík og
bauð' Kjarval að koma á skemmt-
unina. Kjarval þáði boðið með
þökkum, og þar eð hann fékk
tvo aðgöngumið'a bauð hann Óla
Maggadon að koma með sér og
hlýða á Eggert. En er skemmt-
uninni var loki'ð, og þeir Óli og
Kjarval eru að fara, vindur sér
maður einn að Kjarval og spyr,
hvernig honum liafi þótt Eggert
syngja. Þá svarað'i Kjarval:
— Vini mínum Ólafi þótti
hann ágætur.
Eitt sinn mætti Kjarval Bjarna
frá Galtafelli úti á götu og ba'ð'
hann a'ð' lána sér 50 krónur. En
svo vildi til, að Bjarni hafði
ekki handbæra peninga og varð'
því ekkert úr láni í það skipti'ð.
Daginn eftir heimsækir Kjar-
val Bjarna, réttir honum 50
krónur og þakkar fyrir lánið.
Bjarni segist enga peninga hafa
lánað honum og spyr, hvort liann
sé að' hæð'a sig.
Eigi er þa'ð. Og söm var þín
gcrð'in. Þú hefðir lánað', ef þú
hefð'ir geta'ð', svaraði Kjarval.
★
Sigurður Guðmundsson, skóla-
meistari á Akureyri. var vi'ð'ur-
kenndur sem ágætur íslenzku-
kennari og oft skemmtinn í tím-
um.
Eitt sinn var hann að' prófa
pilt, sem var að taka inntöku-
próf í skólann og kunni illa
fræðin. Stamaði pilturinn og var
öll frammistaðan hin óáheyri-
Iegasta. Loks spurði skólameist-
arinn piltinn, liver liefði kennt
honum undir skóla.
Hann hann Njáll
kenndi mér.
Nú, kenndi Njáll þér, sagði
skólameistarinn. — Jæja, hvaða
orðl'lokk tilheyrir þá orðið
„sprækur“?
Það er atviksorð, sagði
pilturinn.
— Ha, nei, sagði Njáll það'?
Hvernig stigbreytist or'ð'ið „mik-
ill“?
— Mikill — miklari — mikl-
astur.
— Nei, sagði Njáll þetta líka?
En hvaða hljóðbrcyting er það,
þegar a verður e, t. d. mað'ur
niénn?
Hljóðskipti.
Hamingjan góða! Sagði
Njáll þetta líka? Ja, þetta var nú
Ijóta Njálan.
Sigurð'ur skólameistari var
öðru sinni að' lesa upp einkunn-
ir og vildi, sakir sinnar persónu-
legu sérþekkingar, komast hjá að
særa fjarverandi fólk, svo að
hann leit athugandi yfir bekk-
inn og mælti sí'ðan:
Er nokkur hér, sem ekki er
viðstaddur?
★
Guðmundur á Helgastöðum
fað'ir Kristmanns Gu'ðmundsson-
ar skálds, átti eitt sinn tal við'
mann, sem hélt því fram, að
Kristmann væri mikill rithöf-
undur og gó'ð'ur. Guðmundur
gaf lítið' út á það, en sag'ði loks:
— Æ, þetta eru allt saman
sögur, sem ég sagði honum, þeg-
ar liann var lítill!
★
Jón Pálsson frá Hlíð undir
Eyjafjöllum var mjög listfengur
maður á ýmsa lund, m. a. var
hann ljóðskáld og tónskáld.
Iiann komst oft mjög einkenni-
Iega að' or'ði og eru margar setn-
ingar hans í minnum hafðar.
Eitt smn var liann staddur í
húsi vestur í bæ. Varð honum
þá liti'ð út um glugga og sá
Halldór frá Laxnesi ganga
með heimsborgaralegu göngu-
lagi fyrir húshorn. Jón horfði á
hann stundarkorn, sneri sér því
næst við og sagði:
— Að' sjá hann Kiljan! Eitt-
hvað vantar nú þarna! Iialdið
þið til dæmis, að' liann Shake-
speare hefði gengið svona?
Jón var ágætur vinur Hall-
dórs Kiljans og liafði mikiö álit
á honum sem rithöfundi. Eigi að'
síður hafð'i hann ýmislegt út á
Kiljan a'ð setja og þótti hann
hafa sína galla, eins og að'rir
dauðlegir menn. Eitt sinn sagði
Jón um Kiljan, þegar verið var
að ræða um hannj
— Það er merkilegt, hvað
hann Kiljan getur skrifað, ekki
greindari en hann er.
VIIÍAN—APMÆLISBLAÐ 27