Vikan - 07.11.1968, Blaðsíða 34

r
OG
HOBBÝ
fínt fólk, segir Halldór og hlær
góðlótlega. — Þó var Vesturbærinn
sveit, allt í smátúnum og flestir
með einhvern búskap.
— Það hafa verið komin drög að
helztu götunum, var það ekki?
— Túngatan var komin, og Vest-
urgatan. En til dæmis Sólvallagat-
an og Melarnir — það voru engar
götur þar. Bræðraborgarstígurinn
var kominn og Kaplaskiólsvegur-
inn, en svo voru ekki aðrar götur
— bara tún. Og nóttúrlega norðar,
Vesturgatan og það hverfi var kom-
ið. En fró Garðastræti og vestur að
sjó voru engar götur. Landakot átti
þarna mikið tún, sem náði frá
Oldugötunni suður að Sólvallagötu,
og frá Garðastræti og hér um bil
vestur að Bræðraborgarstíg. Okkar
hús stóð við Túngötuna, og mínir
beztu leikfélagar voru hestarnir í
Landakoti.
— Þar hefurðu komizt í kynni
við hestana.
— Já, þar kynntist ég þeim fyrst.
Ég man sérstaklega eftir einum, hel-
víti fallegum hesti, sem þeir áttu,
hann hét Fix. Við vorum mjög
hændir hvor að öðrum. Ég átti litla,
rauða húfu, dálítið áberandi, og
hvar sem hann sá húfuna, kom
hann hlaupandi til mín. Ég var oft
að gefa honum.
— Svo þú hefur alizt upp í sam-
blandi af borg og sveit. En fórstu
svo ekki í alvöru sveit, þegar þú
óxt úr grasi?
— Jú, þegar ég var 10 ára fór
ég í sveit, og síðan á hverju sumri,
þar til ég varð 18 ára, til föður-
systur minnar og hennar manns,
sem var prestur á Setbergi. Og þar
hélt kunningsskapurinn við hestana
áfram. Þá var þetta sveit, sko. Eng-
ir bílar eða traktorar eða þvíum-
líkt. Það er alveg búið að eyði-
leggja alla sveitamennsku núna.
Engin rómantík lengur.
— Heldurðu, að rómantíkin hafi
ekki yfirfærzt neitt á jeppa og
traktor?
— Æi, nei. Það er ekki hægt að
vera rómantískur á traktor. Þó að
Rússarnir þykist vera það.
— I hverju var þessi gífurlega
rómantík hestanna, orfanna og hríf-
anna fólgin?
— Ég veit satt að segja ekki,
hvernig á að skilgreina það. Nátt-
úrlega kom engin rómantík til
greina hjá mér, ég var svo ungur.
Ekki í þeirri merkingu, sem talað
er um rómantík núna. Og kannski
er þetta meira, að fjarlægðin geri
fjöllin blá.
— Skólaganga?
— Ég byrjaði náttúrlega í barna-
skóla, eins og lög gera ráð fyrir,
og fór þaðan í Gagnfræðaskóla
Reykvíkinga, sem þá hét, hann var
í Vonarstrætinu. Svo fór ég í fjórða
bekk menntaskólans eftir það. Að
honum loknum fór ég til Danmerk-
ur og var þar í skóla í þrjú og hálft
ár.
— Og hvar á þessari leið byrjað-
irðu að teikna?
— Ég hef sennilega byrjað að
teikna áður en ég man eftir mér.
— Ég meina af viti.
— Af viti? svarar Halldór og
hlær. — Það fer eftir því, hvað þú
kallar vit. Nú þykja barnateikning-
ar hreinasta listin.
— Líka þær, sem verða til, þeg-
ar óviti nær í blýant og tjáir sig á
vegginn?
— Ég segi það nú ekki. Það eru
til myndir eftir mig síðan ég var
þriggja ára, og það er hægt að sjá,
hvað það á að vera. Og það fyrsta,
sem ég teiknaði, man ég eftir, var
hestur. Mamma geymdi þetta, en
nú veit ég ekkert hvað er orðið af
því. Hún var aldrei í vafa um, hvað
ég myndi verða. Hún var mjög
flinkur teiknari sjálf. Einhvers stað-
ar kemur danskt blóð inn í móður-
ættina mína, þótt ég kunni ekki að
segja frá hvernig, og á einhvern
hátt er ég skyldur Christian Köbke,
sem á sínum tíma var einn allra
bezti málari Dana. Ég hef séð marg-
ar myndir eftir hann,- hann var and-
skoti góður málari. Og ég held mér
sé óhætt að segja, að þessi gáfa,
ef nokkur er, hún er úr móðurætt-
inni.
— Og mamma þín hefur ýtt und-
ir þig.
— Já, já. Við vorum í tímum
saman hjá Júlíönu Sveinsdóttur, það
var þegar ég var kominn í gagn-
fræðaskóla. En þegar ég var smá-
strákur, var ég í tímum hjá Guð-
mundi Thorsteinsson, Mugg. Ég man
mjög lítið eftir því. Þá bjó hann i
kjallaranum á Galtafelli, á Laufás-
veginum.
Halldór þegir smástund, ræskir
sig svo og verður kankvís á svip-
inn: — Ég man eiginlega ekkert
eftir því, nema að við hliðina á
mér sat helvftis peyi, sem var allt-
af að stríða mér, og hann hét Hreið-
ar! En ég hef ekki orðið var við
hann sfðan.
— Svo þér er þá illa við nafnið.
— Það er alltaf dálítið kalt í
kringum það.
— Hvenær byrjaðirðu á karríka-
túr?
— Ég veit það eiginlega ekki. Ég
byrjaði mjög ungur að teikna
mannamyndir. Ég man eftir mynd,
sem ég teiknaði af pabba, þegar
ég var smástrákur. En það var ekki
karrikatúr. Sennilega hef ég byrjað
ó honum í menntaskólanum. Ég
teiknaði í skólablaðið. Það var lé-
legt. Það var fjölritað, og ég varð
f-------------------------------------v
1
Það cr þægllegt að fá fórnarlömþ-
in inn í stofu hjá scr, án þcss að
þan viti, scgir Halldór. Hcr cru
fjiigur góðkunn andlit úr sjónvarp-
inu: Björn Th. Björnsson, Guðrún
Á. Símonar, Ólafur Jónsson og Eg-
ill Jónasson.
V________________________________„V
og vont. Þegar ég varð stúdenl '38,
fór ég til Kaupmannahafnar og var
þar í skóla í þrjá vetur. Þar lagðí ég
stund á auglýsingateikningar. Ann-
ars var námið víðara en aðeins aug-
lýsingateikning, það var meira undr-
irstaða í teikningu.
— Varla hefur verið mikill grund-
völlur fyrir auglýsingateiknara hér
þá-
— Nei, eigínlega enginn. Eini
teiknarinn, sem starfaði hér semi
teiknari, var Tryggví Magnússon. En
systir mín, Ágústa, sem er tveimur
árum eldri en ég, var á undan mér
á þessum sama skóla. Á eftir komu
bæði Atli Már og Ásgeir Júlíusson,
og fleiri hafa verið þar síðan. Þeg-
ar ég kom heim, settum við systi
kinin upp teiknistofu sa'maw og)
rákum hana, þar til ég fór til Ame-
ríku ó gamlaárskvöld 194'1'.. I
Bandaríkjunum var ég svo í þrjú og
hálft ár á almennum listaskólfe,
lærði svartlist, málaralist og náttúr--
lega teikningu.
— Voru einhver sérstök tildrög til’
þess, að þú fórst einmitt á gaml-
árskvöld af stað vestur um haf?
— Ég ákvað nokkuð snögglega
að fara til Ameríku, og ferðir voru
stopular á þessum árum. Og það
var nánast tilviljun, að ég fékk far
með þessu skipi. Við vorum i skipa-
lest, og ferðin tók 17 daga, sem
þótti gott á þessum tíma. En á leið-
inni tvístraðist lestin, og einn morg-
uninn, þegar við vöknuðum, var
ekkert skip sjáanlegt annað en
gamli Lagarfoss, ó hraðri ferð í
þveröfuga átt! Þessa nótt var mjög:
vont veður, og þar við bættist, að>
við vorum alltaf að heyra um kaf-
báta hér og kafbáta þar. Upp frá
því vorum við einskipa á leiðar-
enda, en þá voru ekki nema tveir
dagar eftir til New York. Þegar
vestur kom, fór ég beint til Minnea-
polis. Valdimar Björnsson hafði út-
vegað mér pláss á listaskóla þar.
I Minneapolis voru nokkrir (slenzk-
ir stúdentar fyrir, meðal annarra
Orlygur Sigurðsson, er hann var á
listaháskólanum, en ég fór ó skóla,
sem var í sambandi við listasafnið
í borginni. Þar var ég, það sem;
eftir var þessa vetrar, en fór um
vorið til New York og var þar
næstu þrjú ár. I New York leigð-
um við okkur íbúð saman, ég ogi
Rögnvaldur Sigurjónsson píanóleik-
ari og hans kona, og þetta voru af-
skaplega góð og skemmtileg þrjú
ár.
— Það hefur aldrei staðið til að
reka þig í herinn, þarna fyrir vest-
an?
— Nei, það kom aldrei til. Ein-
hverjir Islendingar lentu nú i
vandræðum út af þessu. En við
Rögnvaldur vorum lausir við það.
Stundum fengum við þó orð í eyra
— fullfrískir strákar ó herskyldu-
aldri — en það var furðu lítið um
það. En ég býst við, að margt sé
breytt í New York núna — ekki
vildi ég fara þangað aftur! Það er
allt orðið vitlaust alls staðar. Við
bjuggum rétt hjá Harlem, negra-
hverfinu, og þurftum að fara þar í
34 VIKAN—AFMÆLISBLAÐ