Vikan - 28.08.1969, Blaðsíða 15

.j'JL
'ipi h j
1 Mipl
assaland, þótt varla hafi trú-
boðinn ætlazt til þess.
1865 hóf hann frá Sansíbar
leiðangur til að kanna um-
hverfi stórvatnanna Nýassa
og Tanganjíka og hindra
þrælaverzlun, sem bæði
Portúgalar og Arabar stund-
uðu af miklum dugnaði.
Hann hafði í fyrstu með sér
nokkra sveit Indverja og Af-
ríkumanna, auk burðardýra
og annarra gripa, en sjúk-
dómar hjuggu fljótlega skörð
í þann hóp. Jafnvel Living-
stone sjálfur, sem bjó yfir ó-
venjumiklu þreki, veiktist af
hitasótt og losnaði aldrei f.ylli-
lega við hana síðan. Hann
hafði grun um að upptök Níl-
ar væru einhversstaðar á
þessum slóðum, en gátan um
tilkomu þessa fljóts, sem alið
hafði á bökkum sér elztu
menningu heims, hreif hann
ekki síður en aðra könnuði
um þær mundir. Þegar hann
fann Lualaba eitt þeirra fljóta
er mynda Kongófljót, hélt
hann það vera efrihluta Níl-
ar. I marz 1869 náði harin til
Ujiji á austurbakka Tangan-
jíka-vatns, þá svo illa á sig
Framhald á bls. 30.
„Doktor Livingstone, geri ég ráð
fyrir“? Þessi frægasta setning, sem
höfð er eftir landkönnuði, var sögð
af Stanley er hann fann Livingstone
í Ujiji.
Ótal mannraunir mættu Livingstone
á ferðum hans. Stundum liellirigndi
svo að hver frumskógaspræna varð
að stórfljóti.
hann flutti næst, fylgdi heill
ættbálkur negra honum eftir.
Skömmu síðar lagði hann á-
samt tveimur Bretum öðrum
leið sína yfir eyðimörkina
Kalaharí, og urðu þeir fyrstir
hvítra manna til þess. I
næstu leiðöngrum fór Liv-
ingstone norður um þau
svæði er nú tilheyra Sambíu
og Kongó og þvert yfir norð-
urhluta Angólu til Luanda,
og voru hðsmenn hans flestir
að dauða komnir úr svelti og
blóðkreppusótt, þegar leiðinni
lauk. Síðar fylgdi hann Sam-
besí-fljóti til strandar og fann
Viktoríu-fossana. Hann varð
þannig fyrsti hvíti maðurinn,
sem fór þvert yfir Afríku svo
vitað sé. Uppgötvanir han í
langferðum þessum urðu til
þess, að menn fengu nú í
fyrsta sinn sæmilega hug-
mynd um hvernig landið lá í
Afríku sunnanverðri, en fram
til þess hafði Afríkukortið að
heita mátti verið hvítur
flekkur allt frá Timbúktú til
Kuruman.
Arið 1859 fann Livingstone
Nýassa-vatn og kannaði það,
og næstu árum varði hann
til rannsókna þar um kring
og við Sambesí. Þar kom
kona hans aftur til móts við
hann, en þoldi ekki loftslagið
og dó 1862. Hún var jörðuð
á bökkum fljótsins mikla. At-
hafnir Livingstones á þessum
slóðum leiddu til þess að
Bretar lögðu undir sig Ný-

v.\<s m s
■. : ' .
• • ' V
35 tbl VIKAN 15