Vikan - 28.08.1969, Blaðsíða 50

því sem einangraður trúboði var honum fróun í lestri heilagrar ritning-
ar, hann hafði draslað með sér litlum trékassa, klæddan svörtu leðri
og naglrekinn, sem hafði inni að halda kaleik, patínu, altariskross,
oblátulx)x, hempu, messusöngbók og Biblíu.
Allt betta var gjöf frá skjólstæðingi Jesúita, hertogafrúnni af Aiguil-
lon. Nioholas Perrot, Spánverjarnir og Yann le Couennec fóru til
messu á hverjum degi og virtust ánægðir með að geta iðkað trú sína.
En faðir Masserat var ekki alveg eins ánægður. Jafnvel þótt hann
væri hinn þægilegasti í daglegu lífi, hafði hann enga sérlega köllun til
hinna tilbreytingalausu preststarfa. Hann hafði komið til Ameríku til
að snúa Indíánum og hafði ekki áhuga á hvítum mönnum.
Þar að auki var hann vel lærður guðfræðingur og heillaður af dýrð
guðs, sem hann þóttist skynja þvi meir, sem hann íhugaði guðdóminn
frekar, en gróf auðmýkt hins einfalda manns, sem vogaði sér að tala
við skaparann, fór mjög í taugar hans. Það lá við að hann harmaði, að
guð skyldi hafa gefið mönnunum rétt til þess.
Eins og svo margir aðrir af hans reglu kaus hann heldur einsemdina,
að geta heldur íhugað hinn guðdómlega sannleik með sjálfum sér. Og
hann átti til að hleypa í brýnnar, þegar hann greindi í daufri skímunni
af kertunum tveimur, sitt hvoru megin við altariskassann, spönsku
hermennina, unga Bretonan og jafnvel Perrot, sem venjulega stóð og
hallaði sér upp að dyrakarminum með krosslagðar hendur og drúpti
höfði.
Hann mátti ekki gleyma því, að heilagur Ignotíus hafði verið Spán-
verji.
Faðir Masserat lagði hart að sér til að vera þolinmóður við landa
mannsins, sem stofnað hafði reglu hans. Bretoninn ungi þjónaði sem
altarisdrengur og bar brauð lífsins til þeirra, sem höfðu safnazt saman
þarna í stúkunum. Þeir fikruðu sig á morgnana til hinna leyndu hljóða,
lengst inni í jarðgöngunum í áttina að skugganum, sem stóð hinum
megin við krossinn, í áttina að glamrinu i patínunni og kaleiknum, eins
og þeir væru á leiðinni að hulinni lind sem þeir hefðu heyrt gjálfrið í
í gegnum skóginn.
Faðir Masserat varð hvað eftir annað að minna sig á að það væru
villitrúarmenn ekki lengra en nokkur fótmál í burtu. menn sem ekki
máttu augum lita krossmark, án þess að fá krampakast, og sem einmitt
á þessari stundu voru að þylja sínar vítaverðu bænir.
Konurnar voru komnar á stjá í eldhúsinu, þær voru að höggva við og
kveikja upp. Hann heyrði brakið i logunum og glamrið í pottunum,
þegar þeir voru hengdir yfir eldinn og siðan heyrði hann vatni hellt.
Svo tóku mennirnir að geyspa þegar þeir vöknuðu. Endrum og eins
reis há og skær barnsrödd, en lækkaði síðan snögglega, vafalitið vegna
þess að einhver hafði sagt:
— Uss!
Innan frá verkstæðinu heyrði hann annað hljóð, sem var enn há-
værara. Hljóð í verkfærum, sem lögð vor.u á bekkinn, blístrið i aflinum,
sem byrjað var að knýja og muldrið i alvarlegum, djúpum röddum,
sem einnig fóru með sitt ritual á sinn furðulega hátt.
Þar var þessi gríðarstóri svertingi, glaður og vingjarnlegur, svo
lærður, að Jesúítann hafði hvað eftir annað sett hljóðan. Maður af
Miðjarðarhafskyni, sem líktist honum sjálfum og vissi allt um hafs-
botninn. undarleg mannvera, sem virtist vera mállaus, grófur hrotti frá
Auvergne og tveir ungir menn jafn fallegir og erkienglar.
Hann heyrði þegar steinar voru muldir, blandað saman við jarðveg
og síðan sigtað. Hann fann lyktina af eldi, stáli og brennisteini.
Og hann sagði við sjálfan sig að hann hefði mjög athyglisverða
skýrslu að gefa um allt þetta, þegar hann færi aftur til Quebec.
73. KAFLI
Angelique hafði tekið að sér að halda öllum byssunum hreinum, að
rannsaka þær og ganga úr skugga um að þær ynnu rétt og fága þær
þar til þær gljáðu. Þetta var verk, sem hún vann með einstakri natni
og með ailri leikni gamalkunnugra handa, sem voru mjög vandlátar í
þessum efnum, svo vandlátar að veiðimennirnir, jafnvel þeir sem sárast
var um vopn sín, réttu henni þau umyrðalaust. Þeir voru meira að
segja orðnir vanir að biðja hana að „yfirfara" byssur þeirra, eins og
hún væri útlærður byssusmiður, meira að segja Clovis treysti henni
fyrir gamla veiðiþjófskrossboganum, sem hann skildi yfirleitt aldrei
við sig.
Morgunn nokkurn komu d'Arreboust, de Loménie, de la Salle og faðir
Masserat að henni þar sem hún sat í miðju vopnabúrinu, svo niður-
sokkin í verk sitt að hún veitti því ekki athygli. Þeir horfðu sem
heillaðir á litlar, viðkvæmar, kvenlegar hendur hennar, meðhöndla
þung byssuhlaup og rannsaka púðurhylki og kveikjupinna með um-
hyggju sambærilegri þeirri, sem móðir veitir nýfæddu barni sinu.
Angelique þótti verst að Honorine skyldi ekki geta verið þarna til
að hjálpa henni eins og venjulega, en litla stúlkan var lasin. Hiti hennar
var rétt að byrjað að lækka. Venjulega kom Honorine og settist við
hlið Angelique þegar hún var að hreinsa byssur og með sínum litlu
höndum fór hún að eins og móðir hennar, eins og vopnin væru henni
gersamlega jafn kunnug, hún hafði verið alin upp i miðri vopnadyngju.
Á borðinu fyrir framan hana voru allskonar krókar, kústar, pinnar
og þjalir og krúsir, með hreinni olíu, sem hún hafði sjálf síað, alls-
konar vaxtegundir, allt hlutir sem hún hafði gert sjálf og kunni ein að
fara með. Herramennirnir frá Quebec horfðu á hana vinna, skrapa,
fága, prófa eitt og annað, hleypa endrum og eins í brúnir og tauta
eitthvað við sjálfa sig. Þeir skildu þetta ekki. Þegar hún að lokum
kom auga á þá, brosti hún annarshugar.
— Góðan daginn. Hafið þið fengið ykkur að borða? Hvernig líður
ykkur? Monsieur de Loménie, hafið þér nokkru sinni séð fegurra vopn
en þessa persnesku byssu?
Florimond kom inn, heilsaði þeim sem þarna voru og sagði:
— Móðir min er bezta skytta í öllum nýlendum Ameríku. Langar
ykkur til að sjá?
Eftir marga illviðrisdaga var nú komið gott og bjart veður og þau
lögðu af stað til skotæfingasvæðisins, upp við klettana. Florimond var
með þrjár stórar byssur og tvær pístólur. Hann vildi, að móður hans
gæfist kostur á að sýna alla sína fimi og þar sem hana langaði að
50 VIKAN
prófa vopnin hvort sem var, féllst hún fúslega á þetta.
— Engin kona getur borið svona lagað upp að öxlinni, sagði Monsieur
d'Arreboust, þegar hann sá hana þrífa saxnesku byssuna, þar sem hann
stóð.
En hún lyfti henni erfiðislaust.
Hún miðaði, hallaði höfðinu til hliðar, hafði hægri fótinn ofurlitið
framar þeim vinstri og eftir að viðurkenna að vopnið væri í rauninni
mjög þungt, lagið hún það upp á einskonar skotgrind, sem þau notuðu
við skotæfingar, kraup á annað hné og allur líkami hennar, frá lend
og upp að öxl endurspeglaði einbeitingu. Ekkert benti til þess að hún
væri spennt eða stíf, aðeins mjög róleg. Hún gat á fáeinum sekúndum
breytt um fas, frá miklu fjöri til þessa ástand sem var likast svefni,
hjartað sló hægar og andardrátturinn vart greinanlegur. Og í daufri
birtu vetrarins með glitrandi frostið allt i kring, hljómaði skotið.
Reykurinn reis hægt, engdist eins og hvitur snákur fram úr byssu-
hlaupinu. Fjöðrin, sem stungið hafði verið niður hundrað metra í burtu,
var horfin.
— Hvernig lízt ykkur á þetta? hrópaði Florimond.
Þeir tautuðu einhver lofsyrði.
— Þið eruð öfundsjúkir, og mig undrar það ekki, hélt ungi maðurinn
áfram, en Angelique hló. Hún fann til styrkleikakenndar i öllum líkam-
anum, þegar byssan hiýddi henni, þetta virtist vera hæfileiki, sem hún
hafði hlotið í vöggugjöf, og hún hefði aldrei uppgötvað hann hefðu
kringumstæðurnar ekki lagt henni vopn í hendur. Þegar hún reið fram
og aftur í gegnum Nieul skóginn hafði hún uppgötvað þennan með-
fædda skilning milli hennar og þessara grimmdarfullu gripa úr stáli og
tré. Hún gleymdi að þær höfðu verið gerðar til að drepa, gleymdi að
þær drápu. Hún gleymdi að líf og dauði lá við byssuhlaupið. Og þótt
einkennilegt kynni að virðast, hafði hún stundum á tilfinningunni að
sú athygli, sem hún hafði veitt þessari list, öll sú rósemi og einbeiting,
sem hún hafði krafizt af henni og sú þrautseigja, sem hún hafði orðið
að sýna til að verða leikin skytta, hefði á köflum hjálpað henni til að
halda skynseminni kaldri og hugsun allri, þegar ógæfan barði að dyr-
um. Vopnin vernduðu hana frá öllu.
Vopn voru heilagir og góðir gripir. Veikleiki þessa heims þarfnaðist
vopna á þeim tíma, sem hvorki trú né samvizka megnaði að göfga
manninn. Hún unni þeim.
Hún hélt áfram að tala um byssur og svo flaug henni í hug að þetta
félli í slæman jarðveg hjá Loménie Chambord, því hann var orðin næst-
um þjáningarfullur á svipinn. Hann fór með syni sínum, sem bar allar
byssurnar, þau töluðu áfjáð saman.
Loménie greifi og Monsieur d’Arreboust skiptust á augnatillitum.
Faðir Masserat leit undan og dró bænabók upp úr kuflvasa sinum en
Cavelier neri saman köldum höndunum, þvi hann hafði gleymt að taka
með sér vettlinga.
— Jæja þá, eitt er víst, sagði hann og glotti. — Þessi kona skýtur
eins og galdramaður .... Eða ætti ég að segja kvendjöfull ?
Hann stakk höndunum í jakkavasann og skálmaði burtu, rogginn og
stoltur í skeytingarleysi sínu. Hann naut þess næstum að sjá þessa
virðulegu menn í svo alvarlegri klípu. Og hann, betur en nokkur annar,
gat getið sér til um þær guðfræðilegu og dulfræðilegu þjáningar, sem
höfðu sálir þeirra á valdi sínu. Hann þekkti þvi líkt út og inn.
Hann hafði sjálfur verið Jesúíti í tiu ár.
— Já, einmitt, sagði Monsieur d’Arreboust. — Það er nú erindið
okkar hingað. E’r hún kvendjöfull eða ekki? Það er það sem við verð-
um að komast að. Að biðja Peyrac greifa að standa fjárhagslegan straum
af Missisippileiðangrinum var aðeins átylia! Við gátum ekki treyst
dómgreind þinni, Loménie. Viðu þurfum óvilhallan dóm, svo þeir völdu
mig og föður Masserat. Ég verð að viðurkenna, kæri Loménie að ég
var sannfærður um að þú hefðir verið leiddur á villigötur, en hvað,
hvað eigum við nú að gera?
Hertoginn af Arreboust ræskti sig. Fyrst leit hann á fölan himininn,
ógnvænlega mildan að sjá og síðan á timburkofana skammt frá þeim
hálfgrafna undir snjónum og klettana á bak við, síðan niður á hvítan
isinn á vötnunum.
öll réttindi áskilin. Opera Mundi Paris.
— Nú skil ég hvað lóðasalinn átti við, þegar hann sagði
að þetta væri sjávarlóð!
35. tbl.