Vikan - 06.10.1983, Blaðsíða 35

Þau voru
HETJUR LÍFS
OG LIÐIN
Mariíyn Monroe ím yndinni Some like it hot áriö 1959.
James Dean ímyndinniRebel withouta cause áriö 1955.
Hetjudýrkun hefur löngum loðað við
mannkynið. Hetjuímyndirnar eru yfirleitt
annaðhvort fallegar (konur) eða hraustar
(karlar), helst auðvitað hvort tveggja, en
karlinn má ekki vera of fallegur og konan
ekki of hraust, þá er hetjugljáinn farinn að
skekkjast.
Sjálfsagt má um það deila hvaða hetjur
nútíminn á en þó er áreiðanlega ekki fjarri
lagi að nefna tvö nöfn kvikmyndastjarna:
Marilyn Monroe og James Dean.
Þau eiga býsna margt sameiginlegt: bæði
dáin langt um aldur fram, bæði svolítið á
skjön við hamingjusömu, skælbrosandi sigur-
vegarana í lífsbaráttunni, en bæði óumdeilan-
lega hetjur, ekki síst eftir dauða sinn.
Hún uppfyllir vissulega þær kröfur sem
gerðar eru til kvenhetju úr kvikmyndunum,
að vera nógu falleg, en jafnframt er hún talin
fórnarlamb þessarar ímyndar sem hún varð
alltaf aö fylgja.
Hann er kannski ekki hreystihetja á borð
við John Wayne eða Charlton Heston heldur
unglingahetja, uppreisnarmaður og ófyrir-
leitinn, allt það sem unglingana dreymdi um
aö vera en þorðu ekki.
En hvað er vitað um þessar tvær hetjur?
Býsna lítið þrátt fyrir allt sem skráð hefur
verið og skrifaö um þau. Svo virðist sem
ótímabær dauðdagi beggja hafi sett þau á
stall, fremur en lífshlaup þeirra eða
kvikmyndirnar sem þau léku í. I raun og veru
eru kvikmyndirnar sem þau léku í aðeins lítið
brot af þeirri arfleifð sem þau létu eftir sig.
James Dean náði aðeins að leika í sárafáum
myndum og af þeim eru East of Eden og
Risinn líklega þekktastar. Deilt hefur verið
um leikhæfileika Marilyn Monroe þótt hún
þyki nú óumdeilanlega hafa gert það gott, til
dæmis í myndinni Some like it hot, sem enn er
sýnd við talsverðar vinsældir.
Setjum svo að James Dean hefði ekki ekið
æðisakstri á Porche Spyder 550 bílnum sínum
eftir þjóövegi nr. 41 frá Los Angeles 30.
september 1955, ökuferð sem batt enda á líf
hans.
Þá væri hann sjálfsagt búinn að gleyma
ítölsku leikkonunni sinni, Pier Angeli, sem
hann fékk ekki að eiga af því aö mömmu
hennar fannst hann allt of ábyrgðarlaus. Ætli
hann væri ekki enn á fullu í kvikmyndum, þó
að erfitt sé að spá hvort hann heföi lent í spag-
hetti-vestrum eða Kramer gegn Kramer.
Og setjum svo að Marilyn Monroe hefði
ekki látist af of stórum skammti róandi lyfja
sjö árum seinna, 5. ágúst 1962. Þá makaði vist
enginn krókinn á því að gefa út bækur um það
hvort hún hafi fyrirfarið sér eða verið myrt.
Hún væri annaðhvort sigurvegari, laus við
alltof fagra fortíð og komin í skapgerðarhlut-
verkin sem hana dreymdi um, eins og
Katharine Hepburn, eöa hún hefði tapað öllu
með fegurðinni og æskublómanum(sem
þegar var farinn aö fölna þegar hún lést) og
væri komin í felur, drukkin eða ódrukkin,
vegna þess að enginn hefði áhuga á innihaldi
fallegu umbúðanna.
Olíklegt væri að þau væru þær hetjur sem
raun ber vitni heföu þau lifað. Eitt sinn var
Marlon Brando og James Dean líkt saman.
Nú er Marlon Brando bara feitur kall, nothæf-
ur í guðfeður, en James Dean er enn
æskuhetjan unga.
Er ekki svolítið hart aö til að öðlast langt Uf
sem hetja þurfi að lifa stutt?
40. tbl. Vikan 35