Vikan - 12.07.1984, Side 13

ngjar ems
„Afríka er svo miklu stærri en
maöur heldur. Þegar maöur fer aö
stúdera landabréf sér maður kort
af Afríku venjulega í allt öðrum
skala en Evrópukortin en ef þau
væru í sama skala væri Evrópa
ekki öllu meira en eitt ríki í
Afríku.
Til dæmis held ég að Islendingar
geri sér enga grein fyrir hvaö
Rauöahafiö er langt. Frá Kaíró til
Djibouti gæti ég trúaö aö væru um
þaö bil 3000 kílómetrar, eða eins
og héðan til Parísar. Og Rauða-
hafiö er bara í Noröausturhominu
á Afríku.”
Isleifur Jónsson vélaverkfræð-
ingur hjá Jarðborunum ríkisins
hefur starfað meira og minna á
síðastliðnum áratug við vatns-
boranir í Afríku austanverðri.
Hann brosir bara þegar stórt er
spurt hvemig Afríka komi honum
fyrir sjónir. Afríka er stór, stærri
en maður hyggur.
Birna Bjamadóttir, konan hans,
hefur þó ef til vill kynnst daglegu
lífi í Kenýa, Djibouti og Sómalíu
betur en maðurinn hennar.
„Umskiptin fyrir mig eru ekki svo
mikil,” segir Isleifur, „ég fer bara
úr einni vinnunni í aðra og er að
vinna að svo til sama verkefninu
því maður er að stjóma borunum
eftir jarðhita hvort sem maður er
héma á Islandi eöa suður í
Afríku.”
Ætlast til að við
hefðum þjónustufólk
Fyrir Bimu er breytingin meiri.
Fyrir utan þekkta þætti eins og
hita og skordýralíf átti hún erfitt
með að sætta sig við það fyrst í
stað að ætlast var til að hún tæki
þjónustufólk í vinnu á heimilið:
„Það var auðvitað allt nýtt fyrir
mig þegar ég fór til Kenýa 1974.
Þó maður fengi allt sem vantaði
varð maður að venjast ýmsu. Ég
vildi ekki þjónustufólk en sá smátt
og smátt að það þýddi ekki annað
en hafa það, það var ætlast til þess
að við sköffuðum svona mörgum
vinnu. Við vorum með þrennt á
hvorum stað, það er það minnsta
sem maður kemst upp með.
I Kenýa var lífið tÚtölulega ein-
falt en þegar ég kom fyrst til
Sómalíu fékk ég hálfgert sjokk.
Það var erfitt að ná í vörur og
fólkiö var ólíkt Kenýabúum.
Hitinn var alveg geysilega mikill.
Þegar við vorum í Djibouti reyndi
aldrei á þaö hjá okkur hvemig var
að vinna í þessum hita því þar
vorum við stutt og á hóteli allan
tímann.”
Kuldatími í
júlí og ágúst
„Það var erfitt tímabil í
Sómalíu á meðan við vorum að fá
fólk og koma því inn í starfiö. Og
lífið í Kenýa og Sómalíu er eins og
svart og hvítt.” ísleifur bætir við:
„I Kenýa bjuggum við í höfuð-
borginni, Nairobi, sem er í um
1800 metra hæð yfir sjó. Það er
eins og uppi á Bárðarbungu. Þar
er hitastigið mjög gott, venjulega
20—25 stiga hiti á daginn og tals-
verður munur dags og nætur.
Þegar kuldatíminn er þar, í júlí og
ágúst, finnst manni meira að
segja hráslagalegt, súld og rign-
ing og hitastigið ekki yfir 20
stigum. I Mogadishu í Sómalíu fer
hitinn aftur á móti ekki niður fyrir
„Þetta er það sem við kölluðum Bush-hótel. Það var restaurant þar sem við gátum
fengið okkur te. Við erum þarna nokkrir úr bormannaáhöfninni."
„Á þjóðhátíð í Nairobi. Þar var mikið um skraut og fjaðrafok. Svona gengu
þeir um þegar þeir voru búnir að sýna. Þetta er tekið í Uhuru-park (Frelsis-
garðinum) sem er þeirra Þingvöllur ef svo má segja."
28 gráöur og sömu sögu er að
segja um Djibouti og eins
Mombasa sem er við Indlands-
hafsströndina í Kenýa. ”
„I Sómalíu varð raunin sú að það
veitti ekkert af því fólki sem við
vorum með í vinnu,” segir Bima,
„maður hefur ekkert úthald í að
vinna um miðjan daginn, það er
svo heitt. Vinnutíminn er annar en
í Kenýa, unnið hálfan daginn og
maður þarf alltaf að vera að þrífa
og meö skordýraeitur á ferðinni. ”
Ólíkari innbyrðis
en við
Hvítt og svart ber á góma:
„Afríkanar vilja ekki láta kalla
sig svertingja,” segir Isleifur.
„Þeir eru Afríkanar og vilja láta
kalla sig þaö. Ég hef nú stundum
kallað þá hvítu hvítingja og tek
eftir því að þeim er ekkert allt of
vel viö þaö. Ég varð nú samt að
játa að ég þekkti Afríkanana
aldrei í sundur en Bima var ansi
glögg og henni finnast allir
Evrópumenn vera eins, miðað við
Afríkana.”
„Þeir eru miklu ólíkari inn-
byrðis en viö,” segir Bima, „og
alveg geysilega ólíkir milli
landa...”
„.. .Það þarf ekki einu sinni að
fara landa á milli,” skýtur Isleifur
inn, „. . . ég átti marga góða vini
þama og mér fannst fólkið ekki
síður ólíkt í sér en í útliti. Vera má
að trúarbrögðin hafi þar eitthvað
að segja því í Sómalíu eru nánast
allir múhameðstrúar og miklu
minna umburðarlyndi í öllum
málum en í Kenýa. Sómalir eru
mjög stolt fólk, þeir tala eigið mál,
sómalí, og eru sannfæröir um
ágæti sitt.”
Stríðið er
óleysanlegur hnútur
Isleifur: „Þeir voru mjög hissa
þegar við sögðumst kunna betur
við margt í Kenýa. Þeim fannst
það óeðlilegt og ótrúlegt á allan
hátt. Kenýa! Þaö eru sko bara
mannætur sem búa þar. Nú, sam-
búðin viö Eþíópíu var náttúrlega
slæm þegar við vorum þama svo
Eþíópar, það var varla hægt aö
telja þá til manna. Að vera að
ráðast á Sómali! En þeir gleymdu
því náttúrlega hver byrjaði stríð-
ið. Það voru nú Sómalir sem byrj-
uðu. Þeir sáu sér leik á borði
þegar stjómarskipti og innan-
landserjur voru í Eþíópíu og héldu
að þeir gætu staöist Eþíópum
snúning — mjög svipað og stríðið
milli Irans og Iraks byrjaði. En
það er náttúrlega mikill mis-
skilningur að halda að annar hvor
aðilinn geti unnið stríðið. Og eftir
að komið er út í bardaga er þetta
óleysanlegur hnútur, þaö getur
hvorugur unnið eins og er. Og allt
bitnar þetta náttúrlega á fólkinu.”
Töldum flugvélarnar
Birna: „Sá vöruskortur sem
oft er þarna var hreinlega út af
stríðinu. Og þegar ólgan var mest
var ekki hægt að þverfóta fyrir
lögreglu og her sem ekki var áber-
andi áður. En stríöið er háð langt
frá Mogadishu svo maöur varð
ekki beint var við það. Og þó. Við
vorum nálægt flugvellinum og
þegar hasarinn var sem mestur
töldum viö þær flugvélar sem
lögðu upp á hverjum degi og
síðan þær sem komu til baka. Það
var spenna í manni.” Isleifur:
„Fréttaflutningur var ekki mikill,
ZS. tbl. Vikan 13