Menntamál - 01.12.1941, Side 34

128
MENNTAMÁL
á athæfi hinna margbölvuðu Rússa. Guðmóður hinna feg-
urstu tilfinninga virtist allt í einu hafa gripið lýðinn.
Var ástæðan sú, að menn höfðu fregið ranglæti, sem drýgt
var úti í löndum? Er ekki slíkt ranglæti svo að segja dag-
legur viðburður? Var þjóðin svo kærleiksrík, svo tilfinn-
inganæm, svo hreinhjörtuð, að raunir Finnlands gætu snert
hana og sært svo djúpt, sem virtist mega ráða af orðum
og látbragði. Var tilfinning hennar fyrir réttu og röngu
svona næm? Skildi hún á þennan hátt rétt smælingjanna
meðal þjóðanna og kröfur þeirra um frelsi til að lifa líf-
inu samkvæmt eigin ákvörðun og vilja?
Ef hægt væri að svara öllum þessum spurningum ját-
andi, þá væri bjart yfir framtíð hinnar íslenzku þjóðar.
Samhygð með þeim, sem órétti eru beittir, kærleiksríkt
hugarfar og hreinleiki hjartans, næm tilfinning fyrir rétt-
læti og markviss meðvitund um rétt smælingjanna, sem
ekki geta borið hönd fyrir höfuð sér. Allt þetta er harla
gott, þegar hugur fylgir máli, en ef svo er ekki, verður
það að djöfullegri hræsni andstyggilegri öllu öðru and-
styggilegu. En sem betur fer þarf ekki að efast um, að
ýmsir í þessum hópi hlýddu innri rödd og hrópuðu húrra
fyrir Finnum af hreinum hvötum og þörf fyrir að tjá
viðhorf sitt. En hvað af því, sem sást og heyrðist, var
ósvikið og hvað var uppgerð að meiru eða minna leyti?
Hversu mikið var sprottið af hreinni göfgi hugarfarsins
og hversu mikið var árangur af starfi hræsnisfullra
áróðursmanna? Hver gat svarað? Menn urðu að láta sér
nægja getgáturnar og hina gömlu spurningu: Hvað er
sannleikur? Enn eru nokkrar sálir, sem þrá að þekkja þig.
Þegar húrrahróp samúðarinnar voru liðin út í geiminn
dreifðist mannfjöldinn og eftirleikurinn hófst. Hvar sem
komið var heyrðist talað um Finna, Rússa og kommún-
ista. Alþýðuflokkurinn boðaði til fundar í Iðnó og stað-
festi meðal annars, sem álit sitt, þá skoðun, að Sósíalista-
flokkurinn á íslandi hefði svívirt saklausar, friðsamar og