Menntamál - 01.12.1941, Blaðsíða 48

142
MENNTAMÁL
var fjórum árum eftir aldamótin 1900, sem um margt eru
merkilegur áfangi í þróunarsögu íslenzkrar menningar.
Það var ári seinna en ísland fékk innlendan ráðherra í
fyrsta sinn. Það var tveimur árum áður en símasamband
varð milli íslands og annarra landa og símakerfið var lagt
yfir landið. Það var þremur árum áður en fræðslulög lands-
ins gengu í gildi 1907 og tveimur árum áður en fyrsta ung-
mennafélag var stofnað á íslandi (7. janúar 1906 á Akur-
eyri). Svona mætti lengi telja til að sýna, að Eiríkur fæð-
ist inn í líf íslenzku þjóðarinnar, þegar sérstaklega mikil
gróandi er í þjóðlífinu og framfarahugsjónir íslendinga
hrinda í framkvæmd fjölmörgum framfara- og menning-
armálum.
Þetta hefur sín áhrif á æfi Eiríks alla. Ekki einasta
bernsku hans heldur og manndóms- og þroskaárin.
Eiríkur var óvenju bráðþroska unglingur andlega. En
hann var snemma heilsuveill. Snemma beindist hugur hans
að trúmálum, að því er jafnaldri hans, nákunnugur honum
i æsku, hefur sagt mér. Frá því er Eiríkur fór fyrst að
skilja bækur, var hann mjög hneigður til bóknáms. Hann
vildi lesa og læra. Hann vildi verða fróður, svo að hann gæti
frætt aðra. Mjög snemma bar á þvi, að hann hafði yndi af
að leiðbeina öðrum.
Eiríkur hafði líka mikinn og góðan bókakost í uppvexti
sínum. Heimilið á Hurðarbaki átti óvenjumikið af góðum
bókum og Bókasafn Austur-Húnavatnssýslu var mjög
nærtækt.
Þegar Eiríkur var á bernskualdri, dó kennarinn í sveit-
inni. Hann hafði átt stórt og gott bókasafn. Þá ræðst Jón
bróðir Eiríks í að kaupa bókasafnið að hálfu á móti ná-
granna sínum, Sigurgeiri Björnssyni á Orrastöðum. Þetta
sýnir bókhneigð Jóns. En allir voru þeir bræður mjög
fróðleiksfúsir. Jón er mannval mesta. Hann var löngum
hjá Eiríki hin síðari ár og studdi hann í veikindum hans
eftir megni.