Heima er bezt - 01.03.1962, Blaðsíða 35

ríki Jón, hélt því fram, að það væri til lítils gagns.
Einar hreppstjóri þagði meðan þeir létu það álit
sitt í ljós. Svo tók hann til máls á ný, og byrsti sig nú
nokkuð. „Annars finnst mér,“ sagði hann, „að þið
gætuð sjálfir lagt til sendimann, þar eð málið varðar
ukkur fyrst og fremst, eins og þið hafið réttilega tek-
ið fram.“
Tvímenningarnir litu hvor á annan. Það var nokkuð
til í þessu hjá hreppstjóra. Og er ekki að orðlengja
það, nema ríki Jón bauðst til þéss að fara með bréfið
sjálfur og það strax í kvöld. Hafði hann og við orð, að
ekki myndi spilla, þótt hann fylgdi því úr hlaði, það
vel þekkti hann umboðsmann. Þar með var þessum
fundi slitið.
Um miðaftan sama dag þaut Jón á Skarði með tvo
til reiðar fram hjá Syðri-Völlum. Kjartan Magnússon
bóndi var úti staddur á hlaði, en leið lá þar fyrir neð-
an tún. Hann þekkti gerla mann og hesta. Hann horfði
um stund á ferðamanninn, rétt eins og hann byggist
við að geta séð á honum í hvaða erindagerðum hann
væri, eða fengið einhverja skýringu á asa þeim hin-
um mikla, sem á honum var. Leið ekki á löngu áður
en ljós rann upp fyrir Kjartani, svo hann þóttist eygja
ástæðuna fyrir þessari ofsareið.
Brynjólfur Nikulásson á Efri-Völlum var nú 25 ára
og trúlofaður Kristínu Kjartansdóttur á Syðri-Völlum.
Hafði trúlofun þeirra verið gerð opinber haustinu áð-
ur. Kom það sumum á óvart. Ekki af því að þau væru
taiin því mótfallin sjálf, menn höfðu einhverja hug-
mynd um, að þau hefðu verið að draga sig saman
undanfarið. Ekki heldur af því, að nokkur efaðist um
það svo sem, að jafnræði væri með þeim. Að vísu var
Syðri-Vallaheimilið talið fremra, meiri myndarbragur
þar á öllu. Eldri systur Kristínar höfðu auk þess gifzt
stórgiæsilegum mönnum, Guðný Friðriki Marteins-
syni óðalsbónda á höfuðbólinu Borgum í næstu sveit
fyrir vestan Miklahrepp, en Ragnhildur séra Ingi-
mundi Þorkelssyni á Laugum, ekkjumanni, rúmlega
miðaldra, sóknarpresti þar í hreppi og prófasti. — Aft-
ur á móti voru þeir á Efri-Völlum komnir af prestum
í ættir fram — og jafnvel enn meiri höfðingjum — en
ekki var það vitað um þau á Syðri-Völlum. Svo þetta
vó nokkuð hvað upp á móti öðru. Þó litu margir svo
á, að Kjartan bæri af öðrum bændum í hreppnum að
vitsmunum og allri þrautseigju, er mest á reyndi, eins
og bezt hafði sýnt sig á meðan á Eldinum stóð og öll-
um þeim hörmungum, sem honum fylgdu. Þá hafði
Kjartan verið fremstur að undanskildum prófastinum
sáluga. Þó var það nú tekið nokkuð af fyrnast.
Nei, en það sem marga undraði í sambandi við það,
að trúlofun þeirra Brynjólfs og Kristínar var opinber-
uð í haust sem leið, var annað. Það var sem sé það, að
menn vissu ekki til, að nein jörð væri þar nálægt laus
til ábúðar. Mönnum fannst það undarlegt, að Kjartan
skyldi samþykkja þennan ráðahag meðan enginn vissi,
hvort Brynjólfur gæti náð sér í jörð. Þó voru nokkrir,
sem sögðu sem svo, að Kjartan karlinn hlyti að hafa
eitthvað í huga.
Brynjólfur var aftur á móti ekki áhyggjulaus um
framtíðina. Það var ekki einu sinni svo gott, að Niku-
lás faðir hans hefði ástæður til að taka hann í hús-
mennsku svona til að byrja með. Eldri bróðir Brynjólfs
var þegar farinn að búa á jörðinni með föður þeirra
og jörðin bar ekki fleiri. Brynjólfi hafði oftar en einu
sinni dottið í hug að fara þess á leit við tilvonandi
tengdaföður að fá að setjast í húsmennsku þar á Syðri-
Völlum. En kjarkinn hafði brostið til þess, er á átti
að herða. Hann vissi, að Kjartan vildi ekki hafa hús-
mann á jörðinni. Hann vissi, að Kjartan ætlaði Syðri-
Vellina Ólafi syni sínum, sem nú var tvítugur. Það
var langt frá því, að Brynjólfi fyndist útlitið glæsilegt.
Svo var það um jólin þá um veturinn, að Brynjólf-
ur var staddur á Syðri-Völlum að vanda hjá unnust-
unni. Kjartan var þá ofurlítið við skál. Einhver kunn-
ingi hans hafði heimsótt hann og þeir höfðu fengið
sér eitt eða tvö staup frammi í stofu. Nú var kunning-
inn farinn og hafði Kjartan að sjálfsögðu fylgt hon-
um úr hlaði. En er hann kemur heim aftur og ætlar
inn í bæjardyrnar, kemur Brynjólfur út og er þá á
leið heirn til sín að Efri-Völlum. Mætast þeir í bæjar-
dyrum. Snýr Kjartan Brynjólfi við og leiðir hann í
stofu. Kjartan var nú venju fremur skrafhreifinn og
segir við Brynjólf:
„Jæja, drengur, ertu búinn að fá þér nokkurn jarð-
arskika? “
Nei, Brynjólfur var ekki búinn að því og átti ekki
von á, að sér tældst það að sinni.
Nú gaf Kjartan honum eitt staup af brennivíni og
fékk sér annað sjálfur. Svo settust þeir niður á stóru
kistuna, sem stóð út við hægra vegginn, rétt hjá stofu-
borðinu. Þetta var í Ijósaskiptunum. Úti var heiðríkt
og fullt tungl. Það skein inn um gluggann.
Þeir sátu um hríð þegjandi. Því næst tók Kjartan
til máls og sagði:
„Eitthvað verðurðu að taka til bragðs. Ekki dugir
að deyja ráðalaus. Þú átt nógu mikinn bústofn, að
minnsta kosti með því, sem ég mun leggja Kristínu
minni til. Þú verður að ná þér í jarðnæði.“
Brynjólfur þagði. Enn hvarflaði að honum að minn-
ast á húsmennsku á Syðri-Völlum. Af hverju gat hon-
um ekki dottið neitt annað í hug? Eitthvað, sem þýddi
að tala um! Bezt að steinþegja og vita, hvað tengda-
pápi hefði að leggja til málanna.
Eftir nokkra þögn tók Kjartan aftur til máls:
„Ég hef nokkuð hugsað þitt ráð undanfarið, Brynj-
ólfur, og ég sé ekki ástæðu til að leyna fyrir þér leng-
ur því, sem mér hefur til hugar komið. Ég þekki þig
frá því þú varst lítill snáði og mér hefur ekki dulizt,
að þú ert um margt efnispiltur. Ég held mér sé því
óhætt að treysta þér til að framkvæma það, sem mér
hefur dottið í hug.“
Framhald.
Heima er bezt 103