Heima er bezt - 01.06.1998, Síða 18

Bergþóra Pálsdóttir frá Veturhúsum:
Kona liggur úti á
Eskifjarðarheiði
Fyrir aldamótin 1900 ogfram yfir 1920 var oft mikil umferð yfir
Eskifjarðarheiði. Menn þeir, sem önnuðustpóstferðir á þeim tíma úr
gamla Reyðarfirði til Fljótsdalshéraðs og Seyðisfjarðar, kusu þá
leiðfremur en Fagradal frá Reyðarfirði, vegna þess að hún er styttri
og reyndist þeim auk þess auðveldari fyrirþað að þá var búið bœði
á Dalhúsum og Þuríðarstöðum í Eyvindarárdal. Komið gat þó fyrir
að menn, sem voru vel kunnugir á fjallvegum Austanlands og ætluðu
til Seyðisfjarðar, fóru jökul (fönn). Varþá lagt upp úr Eskifjarðardal
frá Veturhúsum, sem var nœsti bœr við Eskifjarðarheiði og stefnt í
norð- norðaustur yfir jökulkinnina og komið niður á Mjóafjarðar-
heiði. Þaðan er svo stefnt í austur yfir á Seyðisfjajrðarheiði og er
það mun styttri leið. Má nefna þar Kjartan Pétursson, fyrrum bónda
að Eskifjarðarseli, sem ferðaðist mikið á fjallvegum Austanlands.
Konur og karlar, sem áttu
kunningja og skyldfólk fyrir
ofan fjall og þeir, sem þar
áttu sömu tengsl við þá, sem heima
áttu niður á ijörðum, lögðu leið sína
þama um, ýmist fótgangandi eða á
hestum.
Bændur fóru lestarferðir haust og
vor til Eskifjarðar og einhleypt fólk
var þá oft að skipta um vinnustað.
Þótti því þá gott að vera póstunum
samferða, sem jafnan reyndust góðir
og duglegir leiðsögumenn. Stundum
fór þó svo, að sumt af þessu fólki
ferðaðist sjálfstætt, lagði eitt af stað
um ókunna tjallvegu. Var þá ekki
undarlegt þótt stundum kæmi fyrir
að það lenti í hrakningum, vegna
óhagstæðrar veðráttu eða vondrar
umferðar, sem það hreppti á leiðinni
seint að hausti eða snemma að vori,
sem aðallega var vistartími þess.
í maí, ég hygg eitthvað um tuttug-
asta, vorið 1900, bar einn slíkan gest
að Veturhúsum við Eskifjörð. Var
það ung stúlka, Jóhanna að nafni.
Hafði hún lagt af stað ofan af Fljóts-
dalshéraði og ætlað Slenjudal til
Mjóafjarðar en villtist vegna þoku,
sem lá í dölunum og upp á heiðarnar,
inn í Tungudal og þaðan, sem leið
liggur upp á Eskifjarðarheiði.
Var hún þar á ferð í ijóran og hálf-
an sólarhring áður en hún komst til
byggða.
Blítt var í veðri þessa daga og
skiptist á þokuslæðingur og sólskin.
Töluverður snjór var til fjalla og á
heiðum, því ekki hafði hlánað að
ráði fyrr en einmitt þessa daga. Var
þar komin dálítil esja í snjóinn en
ekki krapi fyrr en kom niður af heiði.
Sagðist stúlkunni svo frá að hún
mundi hafa verið búin að klöngrast
upp og niður fjöllin í dölunum
beggja vegna og ekkert vitað hvert
hún átti að fara.
Tapaði hún þar farangri sínum en
af einhverri tilviljun komst hún svo á
rétta leið til Eskiíjarðar.
Daginn áður en Jóhanna komst
niður í Eskifjarðardal, var hún orðin
svo illa haldin af snjóbirtu að hún
var nærri blind. Hrapaði hún út af
kletti utarlega á Merargilshæðinni,
hlaut meiðsli á höfuðið og missti
meðvitundina um stund. Snjórinn
hlífði henni við frekari meiðslum og
það vildi henni til lífs að lækjarsitra
sendi úða sinn ofan á höfuð hennar
og vakti hana aftur til meðvitundar.
Var Jóhanna þá orðin svo þjökuð
að henni fannst, þegar hún var að
vakna til meðvitundar, að hún væri
komin heim og væri að hengja föt sín
upp í herbergi sínu. Afklæddi hún
sig þar utanyfirfötum og skildi þau
eftir.
Svo heppilega vildi til að morgun-
inn sem Jóhanna kom niður í Eski-
fjarðardal eða í augsýn frá Veturhús-
um, var faðir minn, Páll Þorláksson
(bóndi að Veturhúsum), byrjaður að
vinna við þak á hlöðu, sem stóð
framan við íbúðarhúsið, ásamt Pétri
Kjartanssyni (síðar bónda í Eski-
ijarðarseli), sem var kaupamaður hjá
honum við það verk. Varð þeim af
einhverri tilviljun litið inn til heiðar
og sáu þá Ijósklædda mannveru vera
að fikra sig upp og niður með læk,
sem rennur innarlega í dalnum. Datt
218 Heima er bezt