Heima er bezt - 01.06.1998, Síða 34

vestast, í Clifden í Connemarahéraði.
Skeytið barst alla leið á tæpum 2 mín-
útum.
Það var kveðja til blaðs í Dyflinni,
Dublin Evening Mail, fyrsta blaðsins,
sem hagnýtti þráðlaus skeyti, fyrir 9
árum, segir þar.
Þetta var snemma morguns, og var
síðan haldið áfram lofrituninni milli
fyrr nefndra stöðva um daginn, send
40-50 orð á mínútu.
Um miðjan dag fékk eitt meðal
helstu blaða í Lundúnum, Daily Mail,
samfagnaðarskeyti ffá blaðinu Times
í New-York, loftleið til írlands og
þaðan með ritsíma.
Fáeinir stórhöfðingjar fengu að loft-
rita hjá þeim Marconi þann dag. En
almenningi ekki ætlað að komast að
fyrr en eftir 8-10 daga.
Stórtíðindi þessi flutti enskur botn-
vörpungur hingað í gær, í Lundúna-
blaði frá 18. og 19. f.m. The Daily
Mirror, er ísafold hefur fengið í hend-
ur fyrir góðvild Mr. Newmans
Marconistöðvarvarðar hér. Ritsíma-
skrifstofunni dönsku, Ritzaus Bureau,
hefur ekki þótt þau frásagnar verð!
*
Hálfa leið um Atlantshaf tókst fyrir
nokkrum misserum að koma loft-
skeytum reglulega og að staðaldri, en
ella ekki nema orði og orði, er vel
stóð á, fyrr en nú. Þeir hafa, Marconi
og hans félagar, verið að berjast við
það alla tíð síðan, að koma á greiðum,
reglulegum og áreiðanlegum skeyta-
sendingum þá leið alla. Vald. Poulsen
hinn danski, kom með í fyrra, sína
nýju umbót á loffrituninni og hugðist
mundu skjóta Marconi langt aftur fyr-
ir sig.
En svo hefur ekki orðið.
Þetta gerir stórkostlega byltingu í
öllum þeim hinum mikla ritsímaat-
vinnurekstri og bakar sjálfsagt öllum
ritsímafélögum í heimi geysitjón. Er
því meira en skiljanlegt að þeim sé
ekki vel við þessa nýjung. Enda tekur
Marconi eða hans félag ekki nema 38
aura (5 d.) á orðið, en ritsímafélögin
90 aura (1 sh.) milli Englands og Am-
eríku.
Hlutabréf Marconifélagsins gerðu
meira en tífaldast í verði fyrsta sólar-
hringinn, sem haldið var uppi loftritun
um þvert Atlantshaf. Stöðvarnar
sendust þá á 14.000 orðum.
***
Næsta þrekvirkið í þessu er það, er
Marconi tók að senda hingað að stað-
aldri og reglulega, skeyti með ótak-
mörkuðum orðafjölda, snemma sum-
ars 1905, frá Poldhu á Englandi syðst,
1120 mílur enskar, sem hann heldur
enn áfram, og fær stöðvarvörður hans
hér löng skeyti þaðan daglega, en má
ekki láta nokkurn mann af þeim vita,
vegna einkaréttar Ritsímafélagsins
norræna!
19.júli 1918.
„Á ferð og flugi"
„57 eru bifreiðarnar (hraðreiðamar)
og bifhjólin (hraðhjólin) hér í Reykja-
vík orðin. Og þó nokkuð margar eiga
heima í Hafnarfirði.“
Fróðleik þennan má lesa í Morgun-
blaðinu 12. júlí.
Myndu ekki fáir hafa trúað slíku
fýrir svo sem 10 árum, hvað þá heldur
ofurlitlu fyrr?
Það þótti einu sinni þurfa rannsókna
við, hvort hraðreiðar kæmust um land-
ið, hvort villijörð vor gleypti ekki þessi
hraðfara menningarfæri með kviku og
dauðu, er í þeim væri. Það er nú sýnt,
að þær verða hvorki uppnumdar eins
og vagn Elíasar, né sökkva í jörðu niö-
ur, líkt og að orði er komist í einni
smásögu Einars Hjörleifssonar.
En slæmir eru vegirnir. Það er
stundum ógaman að ferðast í hrað-
reiðum, t.d. á Hellisheiðarveginum og
víðar. Svo mjög hristast farþegar í
þeim, sökum illra vega.
Eg var nýlega á ferð með manni,
sem fékk höfuðverk af hristingi í hrað-
reið. Það tálmar og drjúgum hraðreið-
arferðum, hve vegimir eru mjóir. Þá er
þær mæta ferðamönnum, sem off vill
verða um þetta leyti árs, fer langur
tími í að komast framhjá þeim.
Og hestunum gengur illa að venjast
þeim. Þeir vilja fælast er ljónið kemur
brunandi og blásandi móti þeim. Einn
hinn allra besti hraðreiðarstjóri hér, er
hefur dvalið langvistum í Vestur-
heimi, segir að þetta komi til af því,
hve íslenskir hestar séu illa tamdir.
„Það færi ekki vel þar vestra,“ segir
hann, „ef hestar þar væm eins hrædd-
ir við vélknúða vagna og þeir eru
hér.“ Tamningamenn hér austan fjalls
verða að venja fola sína við hraðreið-
ar, kenna þeim að mæta á fömum
vegum þessum vélfákum, ólmum og
hámásandi, með sömu ró sem þeir
mæta ríðandi mönnum eða hestum í
lest. Hestarnir verða að semja sig eftir
nýjum siðum og farartækjum.
Það er í rauninni mesta furða að
slys hafa ekki orðið af hræðslu hesta
við hraðreiðar.
Það er merkilegt að jafnaðarmenn
hafa ekki krafist þess að íslenska rík-
ið ætti hraðreiðar eða hefði meira eft-
irlit með þeim en það hefur. Það væri
ekki óeðlilegra að það ætti þær en það
á skip og síma. Og það er að sumu
leyti mesta ólag á hraðreiðaferðum.
Helst ættu að vera reglubundnar ferðir
til helstu staða hér nærlendis, þangað
sem hraðreiðar komast. Og verðið á
ferð í þeim er harla misjafnt, sumir
eigendur þeirra og stýrimenn, okra á
þeim, aðrir eru sanngjarnir. Fyrir
rúmum hálfum mánuði þurfti einn
bæjarbúa að fá sér hraðreið suður á
Seltjamarnes, þurfti að láta aka sér og
fjölskyldu sinni fyrri hluta dags suður
að Mýrarhúsum, en sækja sig að
kvöldi að Nýjabæ, sem er nokkru fjær
Reykjavík en Mýrarhús. Það atvikað-
ist svo, að honum tókst fýrr að ná í
hraðreið til að sækja sig að staðnum
er lengra er til héðan úr bæ, að Nýja-
bæ, heldur en að flytja sig að bænum,
sem nær er, Mýrarhúsum. Samdist
svo, að hraðreiðarstjórinn, hr. Jón
Ólafsson, sækti hann að Nýjabæ fyrir
9 kr. Síðan bað hann annan hraðreið-
arstjóra að flytja sig að Mýrarhúsum.
Sá kvaðst fást til þess, en vildi hafa
12 kr. fyrir ferðina, 3 kr. meira en hr.
Jón Ólafsson heimtaði fyrir mun
lengri leið.
Með því að hraðreiðarþurfi kunni
illa við að láta okra á sér, þá leitaði
234 Heima er bezt