Heima er bezt - 01.06.1998, Qupperneq 27

Já, Þorsteinn sagðist vera með
byssu.
„Eg ætlaði að vita hvort ég
sæi ekki rjúpu.“
Kátur lá úti á hól skammt frá
bænum. Þorsteinn fór út í dyrn-
ar, tók upp byssuna og skaut.
Við gengum út á hólinn. Jú,
þarna lá vinur okkar, steindauð-
ur.
Gamla konan rauk á Þorstein
og þakkaði honum fyrir hvað
þetta hefði tekist vel. Seinni
hluta dagsins fórum við krakk-
arnir og jörðuðum Kát gamla og
settum spýtu á leiðið.
Nærri 50 árum síðar kom ég
að Hörðubóli. Datt mér þá í hug
að ganga út á hólinn. Spýtan,
sem við reistum sem minnis-
merki, var þar ennþá.
Þorsteinn fæddist 1874. Hann
sagði mér að hann hefði engrar
tilsagnar notið, nema örfárra
tíma í framburðarkennslu hjá
séra Jóhannesi i Kvennabrekku,
en þótti snillingur í tungumál-
um.
Vegavinna
Vorið 1930 hætti ég vinnumennsk-
unni, sem betur fór, vil ég segja. Það
var ekki eftirsóknarvert að vera
vinnumaður, hér áður fyrr, jafnvel
þótt hjá góðum húsbændum væri.
Maður var svo ófrjáls.
Ég seldi þessar 20 kindur sem ég
hafði eignast þá um vorið. Það átti að
heita að ég hefði kaup og það fór í að
eignast þessar kindur.
Ég var heppinn að selja strax þetta
vor því verðhrunið mikla skall á þeg-
ar um haustið. Maðurinn, sem hafði
keypt af mér kindurnar, sagði mér
síðar að ég hefði gert góð kaup við
hann um vorið. Hann hafði átt 20
kindur fyrir og verðfallið var slíkt að
hann hefði getað rekið sínar kindur
yfir til mín og gefið mér þær, því allt
hefði fallið um meira en helming.
En hvað um það, allt greiddi hann
mér með skilum og það reyndist mér
góður styrkur á skólaárum mínum.
Nú átti ég enga skepnu nema hann
Rauð minn, 6 vetra gamlan fola. Ég
hafði verið að vona að hann yrði
góður reiðhestur, en því var nú ekki
að heilsa. Hann var bæði sterkur og
stór, en viljann vantaði.
Ég hafði ráðið mig í vegavinnu
norður á Holtavörðuheiði og lagði af
stað á Rauð mínum síðast í maí. Jó-
hannes Pálsson, þá í Pálsseli, bauðst
til að fylgja mér suður í Norðurárdal.
Guðjón Backmann var þá verk-
stjóri á Holtavörðuheiði, búsettur í
Borgarnesi. Hann var myndarlegur
maður, hæglátur í framkomu en þó
fastur fyrir. Ekki stjórnaði hann með
neinni hörku heldur með íhugulli eft-
irgrennslan. Hann gat verið meinleg-
ur í tilsvörum ef honum þótti trassa-
skapur og sviksamleg vinnubrögð
ganga úr hófi fram.
Þarna voru um 70 manns í vinnu.
Það var ffemur kuldalegt á heiðinni í
júníbyrjun, víða snjóskaflar og þokur
tíðar. A stundum voru þær svo
dimmar að gæta þurfti hesta á
matmálstímum, annars gat orð-
ið leit að þeim.
Misjafnlega féll mér við fé-
laga mína. Voru það einkum
strákar úr Borgarnesi sem voru
mér stundum til ama. Fram-
koma þeirra og tal stakk mjög í
stúf við allt það sem ég hafði
áður heyrt. Ruddalegt tal, ertni
og stríðni þeirra átti illa við
mig, enda slíku óvanur. Mér
fannst þeir alltaf vera að tala
um einskisverða hluti. Ég
reyndi því eftir megni að draga
mig út úr þeirra félagsskap.
Vinnan hófst klukkan 7 að
morgni og unnið var í 10 tíma
fram til klukkan 7 að kvöldi.
Kaupið var 60 aurar á tímann
um vorið en fór í 90 aura um
sláttinn.
Mötuneyti var sameiginlegt
og kostaði fæðið 1 krónu og 29
aura á dag, og þótti alls ekki
ódýrt. Fæðið var gott að öðru
leyti en því, að mikið var borð-
að af hrossaketi, en því var ég
óvanur og féll ekki vel.
Oft var veður leiðinlegt á heiðinni
þetta sumar og varla get ég hugsað
mér ömurlegri vinnustað í vondu
veðri en Holtavörðuheiði.
Allt var þarna unnið með frum-
stæðum verkfærum, haka og skóflu,
og allur ofaníburður fluttur á hest-
vögnum. Hestar voru því ljölmargir
og urðu þeir, sem smöluðu þeim, að
fara á fætur klukkan ljögur á morgn-
ana til þess að ná þeim saman í tæka
tíð.
Hestarnir voru aðeins notaðir ann-
an hvern dag og greiðsla fyrir hest-
inn var ein króna á dag. Ég kom
Rauð mínum þegar í vinnu, þar sem
allir draumar mínir um hæfileika
hans sem reiðhests voru foknir út í
veður og vind. En góður vagnhestur
þótti Rauður.
Við vorum vitanlega í tjöldum, þrír
í hverju, sem mátti heita fullþröngt.
Þurfti því að gæta þrifnaðar til þess
að þessir verustaðir okkar litu sæmi-
lega út. Mesta furða var hve vel
Heima er bezt 227