Æskan - 01.07.1968, Blaðsíða 11

Æskulýður íslands á nú margvísleg tækifæri til aukins þroska og menningar,
móts við það sem áður var. Bamafræðsla hefur verið stóraukin, liéraðsskólar hafa
risið upp i hverjum iandsfjórðungi, þar sem æskufólkið nýtur menntunar við
ýmiss konar lærdóm 'og likamsrækt, menntaskólar eru starfandi, bæði i borgum og
sveit, þangað sækja ungmennin fræðslu og Ijúka prófum, bæði tii undirbúnings
lifsstarfa og æðri menntunar. Þá á ])jóðin sinn liáskóla, þar menntast menn og
konur til undirbúnings hinna æðstu starfa í þjóðfélaginu. Þetta, sem ég hef liér
nefnt, er allt sanian unnið á andlega sviðinu, verkkunnátta alþýðunnar hefur og
verið stórum bætt með tilkomu margvíslegra tækja og véla, sem landsmenn hafa
eignazt.
Þá ber og að minnast á skipakost landsmanna. Þjóðin liefur eignazt mörg
og glæsileg skip, sem eru í förum landa og heimsálfa á milli árið um kring,
íarmenn eru vel menntuð stétt og eru þjóðinni til sóma, hvar sem þeir fara um
höfin.
Strandsiglingar eru reknar með myndarlegum skipum, og liafa bætt úr þörfum
þeirra, er á ströndinni búa. Fiskiskip eiga íslendinga mörg og góð, og islenzkir
fiskimenn eru með ágætum starfi sínu vaxnir, draga þeir mikinn afla á land ár
livert, og munu fiskimeun annarra stærri þjóða vart standa þeim á sporði í verk-
kunnáttu og aflabrögðum.
Til sveita licfur orðið hylting i atvinnuháttum, liin seinunna og erfiða alda-
gamla aðferð, að heyja með orfi og ljá, er nú úr sögunni. Hestar, sem um skeið
voru látnir draga heyvinnuvélar og jarðyrkjutæki, eru nú lausir undan því oki.
í staðinn eru komnar dráttarvélar og bílar á bæ hvern.
Þá liefur þjóðin eignazt liina nýju farkosti, flugvélarnar, og er nú dag hvern
flogið, þá er veður ekki hamlar á flugvöllum, um landið þvert og endilangt með
farþega og farangur. Þá eru og glæsilegar nýtizku flugvélar, sem hafa fastar
aætlunarferðir hæði lil Evrópulanda og Ameriku. Bílakost eiga landsmenn mikinn,
°g eru daglega áætlunarferðir landsfjórðunga milli og héraða, einkabilar eru í eigu
Ijölda manna viðsvegar um landið. Vegakerfið er allgott, að minnsta kosti á
sumrum, og ferðalög mikil, sífeilt er aukið við brýr yfir ár og stórfljót. Það
Verður ekki annað sagt, en að draumar islenzku skáldanna liafi sifellt verið að
1-ætast. Hannes Hafstein kvað í aldamótakvæði sínu: „Sé ég i anda kneri og vagna
knúða, krafti, sem vannst úr fossa þinna úða. Stritandi vélar starfsmenn glaða
°6 prúða, stjórnfrjálsa þjóð með verzlun eigin búða.“
Raforkuna hafa landsmenn tekið i þjónustu sina i stórum stíl, og er nú verið
;tð reisa stærsta raforkuver landsins við Búrfell i Þjórsá. Eru ótæmandi möguleikar
1 virkjun fallvatna enn fyrir hendi í landinu.
Það verður ekki annað sagt, en að margt hafi gengið til góðs á íslandi hina
siðari áratugi, og þeir sem nú byggja iandið, mega vera forfeðrunum og forsjóninni
l’akklátir, hversu vel málum þjóðarinnar hefur slsipazt hina síðustu áratugi.
En það bezta er ótalið, það er æskufólk þessa lands. Þar er kjarninn, sem
avallt er ferskur og nýr.
ísland á í dag glæsilega æsku, sem er að vaxa upp meðal þjóðarinnar, vonandi
aann hún að meta og skilja sögu síns lands, þá er tímar liða og ábyrgðin kemur
a hennar hendur, sem verður fyrr en varir.
En æskan er undra fyrirbæri, liún er ávallt ný á liverjum tíma, glöð og góð
°8 horfir i sóiarátt.
Það er ósk og von allra góðra íslendinga, að það, sem áunnizt hefur með
hrotlausri baráttu feðranna, megi ávallt verða æskulýðnum til uppörvunar og leiðar-
■jós að gera betur, þá er að hennar leik kemur. Þjóðveldið forna leið undir lok
Vegna sundrungar og flokkadrátta. íslendingar ættu því sannarlega að geta lært af
St>gunni og forðazt það, að slík sorgarsaga gæti endurtekið sig. Verum því samtaka
"8 göngum móti sumri og sól, með æskunni og fyrir hana hverju sinni.

DYRAHEIMAR
Skotfiskur.
Mennirnir eru ekki einir um
]>að að nota skotvopn til að
veiða með. Það er margt und-
arlegt i liafdjúpinu, og það á
einnig sinar skyttur, að
minnsta kosti er skotfiskurinn
dæmi um það, en hann lifir i
vötnum Asiu, og öfugt við
manninn þarf liann ekki að
taka ljyssuna með sér, þegar
hann heldur á veiðar, því hún
eða skotvopn hans er inni í
lionum sjálfum. Það undarlega
er, að þessi fiskitegund lifir á
skordýrum, til dæmis kóngu-
lóm, og ckki er annað liægt að
segja, en að það sé dálitið öfug-
snúið og reyndar crfitt fyrir
vatnafisk. Þegar fiskurinn fer
á veiðar, syndir hann upp undir
vatnsborðið og rekur bláskolt-
inn upp fyrir vatnslinu. Á milli
efri skolts og kverkar myndar
hann nokkurs konar rör. Af
púðrinu liefur hann nóg, liann
gleypir bara dálitið vatn eða
sjó og er þá tilbúinn að skjóta
(sjá mynd). Venjulega er bráð-
in skordýr, sem hangir í gróðri
á vatnsbakkanum. Þegar fisk-
urinn hefur valið fórnardýrið,
færir hann sig liljóðlega i góða
stöðu og lileypir af vatnsbyss-
unni. Mjó vatnssúla hittir bráð-
ina og rífur liana með sér niður
að vatnsfletinum, og þá er fisk-
urinn ekki seinn á sér að
gleypa hana. Þessi fiskur er
ekki nein sportskytta, því að i
1 mctra fjarlægð bregzt skot-
fimi hans aldrei.
223