Æskan - 01.10.1968, Blaðsíða 29

A lexander Aljechin er fæddur
i Moskvu árið 1892. Hann
var af aðalsættum og bjó fjöl-
skylda hans í gamalli iiöll
harna í höfuðhorg Rússlands.
f æsuk sinni nam Aljechin lög-
fræði og einnig stundaði hann
málanám, sem kom honum vel
seinna meir i ferðalögum hans
til skákmóta i ýmsum löndum.
í lok heimsstyrjaldarinnar
fyrri varð stjórnarbylting í
Rússlandi, sem kunnugt er. Þá
tók Aljechin skák sina og aðr-
ar föggur og flýði úr landi til
Vestur-Evrópu. Hófst þar skák-
ferill hans fyrir alvöru, og fyrr
en varði var hann kominn i
fremstu raðir stórmeistaranna.
Aljechin hélt vel á sinum spil-
um fjárliagslega og honum
græddist mikið fé á því að
tefla. Hann keypti sér fallegt
liús í Frakklandi og gifti sig
livorki mcira né minna en fimm
sinnum! Flestar þessar konur
hans voru nokkru eldri en
hann, ein þeirra t. d. 30 árum
eldri, en öll urðu hjónabönd
hans frekar endaslepp.
Aljecliin var ijóngáfaður
skákmaður og harður i horn
að taka, en þoldi illa að tapa.
Eitt sinn var það, að hann tap-
aði skák, sem hann taldi fyrir-
fram unna, og var þessi skák
um efsta sætið á þýðingarmiklu
skákmóti. Þegar hann kom
heim á hótelherbergi sitt, möl-
braut hann öll húsgögnin þar!
Ifann var skapmikill maður,
sem ekki lét sinn hlut fyrr en
i fulla hnefana.
Eftir sigurinn yfir Capa-
bianca 1927, varð Aljechin kon-
ungur skákheimsins. Og hann
rikti þar með harðri liendi.
Kæmist hann i taphættu, not-
aði hann stundum ail-óvönduð
brögð til þess að rétta lilut
sinn. Það var t. d. einu sinni á
Ólympíuskákmóti í Varsjá í
Póllandi, að Danmerkurmeistar-
inn Erik Andcrsen átti rakta
vinningsstöðu í skák sinni við
Aljechin. Hinir 40 leikir voru
leiknir og átti því skákin að
réttu lagi að verða biðskák.
Þessu neitaði Aljechin þverlega
og krafðist þess að fá að tefla
áfram. Skákstjórinn hafði ekki
þrek til að mótmæla heims-
meistaranum og hinn dauð-
þreytti Anderscn varð að tefla
áfram. Fljótlega komst hann i
timaþröng, og þá tók Aljechin
upp á því að vera alltaf að
gæta að klukkunni, iaga mcnn-
ina og spyrja um hve margir
leikir væru gerðir. Enginn þorði
að gera atliugasemdir við þetta
og allt i einu lék Andersen af
sér og tapaði.
En þótt skákguðinn stæði
Aljechin til liægri handar og
stjórnaði leikjum hans, var þó
kominn annar náungi upp að
vinstri hönd hans — þ. e. a. s.,
Bakkus konungur. — Það er
talið, að á þessum árum hafi
Aljecliin stundum reykt 100
sigarettur og drukkið heila
flösku af viský yfir daginn. Það
þarf sterk hein til þess að þola
slíkt líferni, en mcðfædd
hreysti hélt honum uppi enn
um stund. Þegar liann hafði
drukkið það mikið, að margur
venjulegur maðurinn hefði
varla séð muninn á hvitu og
svörtu taflmönnunum, tók Alje-
chin stundum þátt í veðskákum
um háar upphæðir og vann oft-
ar en liann tapaði.
En Bakkus er viðsjáll vinur,
jafnvel fyrir heimsmeistara.
Árið 1935 tapaði Aljachin tign-
inni í hendur Max Euwe. Euwe
var Hollendingur og stærð-
fræðiprófessor að atvinnu. í
einvigi þeirra um hcimsmeist-
aratignina var það úthaidið,
sem brást hjá Aljecliin, og hef-
ur vinneyzla hans vafalaust átt
stóran þátt i því. — En þetta
varð til þess að Aljechin venti
sínu kvæði í kross og gerðist
bindindismaður á vín og tóbak
og árangurinn lét ekki á sér
standa. Árið 1937 vann hann
sinn fyrri titil aftur af Max
Euwc og hélt honum til dauða-
dags.
Tveimur árum siðar skcllur
heimsstyrjöldin a og ekki er að
ræða um neina keppni um há-
sæti skákarinnar næstu árin.
Að morgni liins 25. marz 1940
fannst skákmeistarinn Aljechin
látinn i gistihúsi i Estoril í
Portúgal. Hann sat fullklæddur
og i yfirfrakka sínum á stól við
borðið, en á þvi stóð skákhorð
með taflmönnunum i byrjunar-
stöðu. Skákheimurinn átti eng-
ap heimsmeistara lengur, há-
sætið stóð autt.
Alþjóða skáksamhandið tók
nú að sér að efna til keppni um
Nashyrningsfugl.
Nashyrningsfuglar draga nafn
sitt af húðvexti eða horni ofan
við nefið. Þeir eiga heima sunn-
an til í Asíu og Afríku og ávallt
í stórvöxnu skógarþykkni. Þeir
gefa frá sér stutt, há hljóð, sem
lífga mjög upp skógana. Þeir
eru góðir flugfuglar og þykja
vitrir. Það sem mest einkennir
þá er það, að þeir gera sér
hreiður á liolum trjám. Þegar
kvenfuglinn er seztur á eggin,
múrar karlfuglinn fyrir dyrnar,
sem hún fór inn um. Gerir
hann það með leir, sem harðn-
ar við þurrkinn. Skilur hann
aðeins eftir kringlótt gat, Jiógu
stórt til þess, að hún nái mat
sínum gegnum það. Hún situr
svo í þessu fangclsi, þangað til
ungarnir eru farnir að stálpast.
Þá rifur hóndi hennar úr dyr-
unum og gefur fjölskyldunni
Aljechin og kötturinn hans og
heilladýr. Hann lét köttinn
ganga yfir taflborðið hjá sér,
er hann var að byrja að Iceppa
á stórmótum.
heimsmeistaratitilinn og setti
nýjar reglur um slika keppni.
Árið 1948 eignast svo veröldin
nýjan heimsmeistara eftir
liarða keppni. Það var Rússinn
Mihail Botvinnik. Er þar með
hafin óslitin sigurganga rúss-
nesku stórmeistaranna siðustu
20 árin.
frelsi. Er líklegt, að hann verði
feginn, ekki síður en ungamóð-
irin, þvi að hann hefur orðið
eínn að draga að búinu nllan
tímann og liefur orðið að leggja
á sig svo mikið crfiði, að hann
er orðiun grindhoraður.
405