Æskan - 01.05.1971, Side 34

öngu áður en ég kom til Oslóar
0hafði ég bæði heyrt og lesið
um hin viðtæku og vel undir-
búnu hátíðahöld, sem þar fara árlega fram
í tilefni af þjóðhátíðardegi Norðmanna. Að
sjálfsögðu er hátíð um gjörvallan Noreg
þennan dag, en öllum ber þó saman um,
að hvergi sé hátíðin með meiri glæsibrag
en í höfuðborginni. Liggja til þess ýmsar
ástæður, sem ekki er þörf að ræða hér.
Þessi einstæði og dáði dagur Norð-
manna á að sjálfsögðu sína löngu og við-
burðariku sögu — sinn merka sögulega
aðdraganda. I þessum þætti verður ekki
gerð grein fyrir þeirri sögu, enda ekki
hægt i stuttu máli. Hér verður aðeins get-
ið örfárra atriða.
Sautjándi maí var valinn þjóðhátíðardag-
ur vegna þess, að þann dag var samþykkt
á Eiðsvelli stjórnarskrá fyrir konungsrikið
Noreg, þegar Norðmenn endurheimtu
frelsi sitt árið 1814. Ekki voru þó allir sam-
mála í fyrstu um vai dagsins, og var t. d.
sjálfur konungurinn, Karl Jóhann, eindreg-
inn andstæðingur hans — vildi velja ann-
an dag. En út í þær deilur verður ekki
frekar farið hér.
Sautjándi maí var fyrst haldinn sem
þjóðhátíðardagur árið 1824. Það var þjóð-
skáldið kunna, Henrik Wergeland, sem átti
drýgstan þátt í þvf, enda oft nefndur faðir
þjóðhátiðardagsins.
Eins og ýmsum mun kunnugt, setja
skrúðgöngur barna, og skólaæskunnar yf-
irleitt, glæsilegan svip á hátíðahöld dags-
ins. Annað þjóðskáld Norðmanna, Björn-
stjerne Björnson, er frumkvöðull að þess-
um lið hátíðahaldanna, sem mörgum finnst
nú mest til koma.
Óli Hansen, kennari við einn skólann í
Osló, átti hugmyndina, en Björnson hratt
henni f framkvæmd og tók sjálfur þátt í
fyrstu skrúðgöngunni, sem fór fram árið
1870. Næstu árin allmörg tóku drengir
aðeins þátt í skrúðgöngunni. Telpurnar
fá ekki að koma með fyrr en 19 árum
siðar.
Þessi alkunna, norska venja, sem marg-
ar þjóðir hafa síðar upp tekið, varð því ald-
argömul f fyrra.
Ég hafði lengi hugsað mér að njóta að
nokkru þessara hátíðahalda í Osló, ef ég
gæti átt þess kost að vera þar um þær
mundir, sem þau færu fram. Seinni hluta
vetrar og vorið 1953 var ég svo heppinn
að dveijast í borginni og nágrenni hennar
um þriggja mánaða skeið. Fékk ég þá,
ásamt konu minni, sem kom um vorið til
Oslóar, tilvalið tækifæri til þess að fylgjast
i
Strd-
34