Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1925, Blaðsíða 16

174 Matthías Þórðarson: Ferðalok. IÐUNN
varð einkabarn hans, er systur hans dóu ungar, 1837.1)
Svo er sagt, að Níels skáldi hafi lesið í lófa ]óns er
hann var smábarn. Er hann hafði skoðað lófann um
stund rak hann upp hlátur, og þegar hann var spurður,
hvers vegna hann hefði farið að hlæja, mælti hann:
»Þetta verður melurinn í Hóla-auðnum«. Foreldrar Jóns
höfðu mikið dálæti á einkabarni sínu og hlaut hann
fyrir það óholt uppeldi. Rættist svo spá Níelsar, að Jón
varð hinn mesti eyðslumaður, drykkfeldur og auðnulaus.
Varð hann að fara frá Hólum og fór að búa á Hofi.
Fór hann síðast til Vesturheims. Þóra hafði farið til
hans er Halldór prófastur andaðist 1869 og var hún
hjá dóttur sinni eftir það, fyrst á Hólum og síðast á
Hofi. Árið 1882 barst megn taugaveiki að Hofi og
önduðust þær mæðgur báðar úr henni.2) Varð mjög
skamt á milli þeirra og fóru þær að sögn báðar í hina
sömu gröf í Hóla-kirkjugarði.
Ferðalok er eitt af allrabeztu kvæðum Jónasar og eitt meðal
hinna hugljúfustu ástakvæða, sem til eru á íslenzku. Svo er að
sjá af 1. og 10. er. sem ]ónas hafi orkt það þegar eftir að sam-
fylgdinni var slitið, en handrifið, sem til er, er skrifað skömmu
áður en hann dó. Þá mun hann hafa fundið, að ástin hans forna
fyrndist seint, sagan gamla var enn ný. — Ætli hann hafi ekki átt
við æskuástmeyna í vísunum, er hann orti „í öngum sínum er-
lendis" síðustu sólhvörfin, sem hann lifði? Var það ekki hún, sem
hann kvaðst þá harma alla daga og sem hann þráði að unna að
nýju, orðinn sjálfur nýr? — „Anda, sem unnast, fœr aldregi eilífð
að skilið“.
15. marz 1925.
Matthías Þórðarsort.
1) Sbr. Skírni 13. árg., bls. 101 —102.
2) Frú Þóra dó 9. júní.