Iðunn : nýr flokkur - 01.10.1926, Side 48

290
Eirikur Magnússon:
IÐUNN
má engu skeika. Eitt rangt tak um stýrið, og báturinn
molast á skerinu utan við höfnina.
En mennirnir sigla altaf í leit að Fiðurhólmunum.
Sumir sjá svo afar vel á sjónum; þeir eygja boðana á
blindskerjunum, þar sem aðrir sigla að þeim og á þá.
Þeir geta ekki bjargað þeim, sem á hafa siglt, en þeir
vilja frelsa þá, sem að boðunum stefna. Þeir benda þeim
á skerin og hvar innsiglingin er; þeir geta ekki meira.
Þeir geta ekki tekið um stýrið og stýrt, hvað sem báts-
eigandinn segir. Þessum mönnum má mannkynið vera
óendanlega þakklátf. Þeir eru sjáendurnir, sem bregða
hlýju og birtu yfir lífið. Hamsun er í fremstu röð þess-
ara manna, einmitt fyrir sögu þessa. Hátt á aðra öld er
síðan Rousseau reit hin alkunnu orð: Hverfið aftur til
náttúrunnar. Þá var þörf fyrir þann boðskap, og er
raunar altaf. En þó hefir varla verið nokkru sinni meiri
þörf á því, en einmitt nú á tímum, þegar lífið er vafið
ótal flækjum og hið grunnfærna, ókyrláta yfirborðsatferli
er sífelt að verða algengara. Aldrei hafa þessi orð hærra
hljómað, frá því er þau voru fyrst sögð, en einmitt hjá
Hamsun í sögu þessari. Þegar hún kom fyrst út, skrif-
aði rússneski rithöfundurinn, Maxim Gorki, Hamsun og
þakkaði honum fyrir bókina í nafni alls mannkynsins.
Það var eigi að ástæðulausu. Hamsun er þar að kynda
vita, sem lýst getur sjófarendum leið til Fiðurhólmanna.
Að Iokum get ég ekki varist því að líta snöggvast til
okkar Islendinga. Getum við horft á strauma þá, sem
nú fara um menning álfunnar, horft á þá sem hlutlausir
áhorfendur eða dómarar? Það getum við því aðeins,.
að við séum utan við þá, en svo er vissulega ekki. Við
höfum borist inn í öldukastið eða erum að berast það>