Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1931, Qupperneq 21

IÐUNN
Skáldsögur og ástir.
331
sér grein fyrir því, a'ð pað er ekki skáld-bókmentirnar
einar, sem varpa Ijósi yfir hvert stefnt sé, heldur !rit
heimspekinganna eigi síður. Og f>að er alvarlcgur
munur á því, hve bjartara er yfir þeim mönnum en
skáldritahöfundunium. Enn þarf að greiða stór högg
og tíð, áður en trúin á manninn er dnepin hjá þeim,
sem maður hefir ástæðu til þess að halda, að mesta
hafi þekkinguna á honuni.
Pegar til kemur, þá er ekki ólíklegt, að þessax tvær
aðal-hugarstefnur um gildi ástarinnar í mannlífinu eigi
eftir að renna siaiman á einn eða annan veg. Trúin á
gildi ástarinnar hverfur ekki, en afstaðan til ástamála
verður heilbrigðari. Þjóðfélagið er smátt og smátt að
viðurkenna meira og meira, að það verði að fara mjög
gætilega með allar hömlur og stíflur, sem ráða eiga
farvegi þessara tilfinninga. Almenningsálitið vex til
skilnings á því, að einkamálum sé svo bezt borgið, að
sem fæstir tielji sér þau viðkomandi. Það fer með
þetta eins og trú manna, að þjóðfélagið venst af að
segja fyrir, hvert hugur mannsins skuli stefna. Jafnframt
þessu er full ástæða til þess að ætla, að virðingin'
fyrir hinni líkamlegu hlið ástamála fari vaxandi. Sú
breyting út af fyrir sig myndi bera iítt metanlega ávexti.
En hinir róttæku gagnrýniendur ástanna eiga að ölium
líkindum einnig eftir að skilja mikilsverð verðmæti eftir
í kjölfari gagnrýni sinnar. Þeirra framlag verður fyrst
og fremst í þvi fólgið að vekja skilninginn á því, að
umhugsun og vangaveltur nútímans um ástamál er svO'
yfirgnæfandi, að engri átt nær. Hversu verðmæt sem
ástin kann að vera í mannlegu lífi, þá hefir þó alt sinn
stað og sinn tima. Nú virðist ástar-umhugsunin fylla svo
að segja hvern krók og kima hugðarefna meiri hluta
manna. Þegar hvert skáldrit fjallar um þetta efni, hver