Kirkjuritið - 01.04.1939, Blaðsíða 30

Apríl.
Lög á móti lögum.
„Meö lögum skal land byggja, en með ólögum eyða“, segir
gamalt málstæki, sem hingað til hefir þótt gott og gilt spakmæli.
Samkvæmt þessu spakmæli ætti nú að vera mjög svo langl
frá landauðn eða þjóðmenningar-, sjálfstæðis- og farsældar-
eyðingu íslands og ibúa þess. Þvi að svo margt og mikið er og
gerist hér nú um lagagerð og lög bæði að fornu og nýju, en
þó allra mest og flest um nýju lögin, um alt mögulegt eða jafn-
vel hugsanlegl, stórt og smátt, varðanda einstaklinga jafnt og
almenning, og altaf á livcrju j)ingi, og einatt einnig utan þinga,
eru að bætasl ný og ný lög við lög, og lög ofan á lög; og bráðum
má búast við lagabálki um það, hvar og hvernig hver einn landi
eigi eða megi sitja og standa, éta og drekka o. s. frv., lieima hjá
sér og annars staðar, og síðan lögum og reglugerðum um opin-
bert embættaeftirlit með því.
En látum nú þetta alt vera, ef öll þessi lög eru eða verða
nauðsynleg og sniðin eftir sönnum þörfum og jafnframt i sam-
ræmi við alment, náltúrlegt og heilbrigt manneðli, svo að mann-
legt vit, skynsemi og samvizka verffi að fallast á þau sem góð
og gagnleg fyrir mannlegt félag, ef þeim væri eða yrði vel hlýtt
eða fram fylgt, og þau þá væri jafnframt samkvæm bæði sjálf-
um sér og sin á milli.
En ef eða þegar út af þessu ber, meir eða minna, hvað verður
þá úr allri lagagerðinni? Hlýtur hún þá ekki að verða að miður
lystugri og miður hollri grautargerð, og hin sundurþykku lög
að ólögum til ófarnaðar?
Lagamergðin og gerðin liér mun nú líka vera orðin svo mikil,
margbrotin og flókin, að fár eða enginn fær munað eða skilið
lil fulls, og má l)að því teljast náttúrlegt og afsakanlegt, að sitt
hvað rekist á og verði innbyrðis ósamrýmanlegt, ýmist vegna
minnisleysis eða þá flausturs við hina mörgu og miklu lagagerð,
enda sést og heyrist ofl og víða um það kvartað og kærl, að ýms
af lögunum séu ýmist sjálfum sér sundurþykk eða komi i meiri
eða minni bága við önnur lög. Þetta finst mér næstum því vork-
unnarmál, að því er snertir hina mýmörgu lagagerð um minni
háttar mál, ef hún annars endilega þarf að vera svona óvið-