Kirkjuritið - 01.04.1954, Blaðsíða 22

164
KIRKJURITIÐ
vegar segir Ólafur Hjaltason svo sjálfur, að faðir sinn hafi
róið suður um land 18 vertíðir. Ef til vill hefir það verið í
þágu Hólastóls og Hjalti verið formaður. Um móðerni herra
Ólafs er ekkert vitað. Á einum stað grillir i skyldleika við
nafngreinda samtíðarkonu, er herra Ólafur nefnir Ragnhildi
Árnadóttir á Grimsstöðum frændkonu sína. En heimild þessi
virðist ekki koma að neinu gagni við tilraunir til áreiðanlegrar
ættfærslu herra Ólafs.
Ólafur biskup fæddist í þenna heim um veturinn 1499 til
1500 samkvæmt eigin vitnisburði, er fram kemur í skjali frá
12. júlí 1561. Segir þar, að hann hafi haft sjö um tvítugt, er
hann tók við prófastsdæmi í Húnavatnssýslu fyrir utan Kvísl-
ir, en að hann væri 60 ára og nokkru betur, þá er skjalið er
gert. Svo vel vill til, að bréf Jóns biskups Arasonar um pró-
fastsdæmið hefir varðveitzt og er dagsett hinn 20. júli 1527.
Þar sem segir sums staðar í heimildum, að herra Ólafur hafi
orðið nálægt 85 ára eða 88 ára, þá virðist þar ruglað saman
við aldur föður hans, sem herra Ólafur segir sjálfur um, að
hafi orðið 84 ára.
Um æsku hans og uppvöxt vitum vér það eitt með fullu
öryggi, sem hann segir sjálfur, að hann hafi farið með biskup
Gottskálk heitnum, góðrar minningar, fjórtán vetra gamall
og þaðan af eldri til Alþingis og komið við í Kalmanstungu
hjá Halldóri bónda Þorgeirssyni. Af þessu mætti ráða það, að
Ólafur hafi verið vistfastur að Hólum og notið kennslu í dóm-
kirkjuskólanum, sem efalaust hefir ætið verið starfræktur,
þótt skólameistara geti þar örsjaldan á kaþólska tímanum,
enda er það kanónísk skylda biskupsins að sjá prestlingum
fyrir kennslu. Alþingisferðir þessar, er áður gat, ættu þá að
hafa hafizt árið 1513.
Nú kemur það einkennilega fyrir, að Ólafs getur sem prests
í 3 dómum og gjörningum frá árinu 1517. Ennfremur er eitt
skjal enn varðveitt frá sama tíma, sem ritað var með hendi
hans, svo að verið hefir hann hér á landi þá. Hinn venjulegi
lágmarksaldur til prestsvígslu var og er 25. árið að lögum
kirkjunnar. Út af þessu er þó brugðið, beri knýjandi nauðsyn
til. Engin ástæða er til að ætla, að um annan sira Ólaf Hjalta-
son sé að ræða, enda nafnið óvenjulegt. 1 þessu sambandi mætti
minnast sira Þorsteins Gunnasonar, er segist hafa verið þinga-