Kirkjuritið - 01.04.1954, Blaðsíða 24

166
KIRKJURITIÐ
1522. Þetta kæmi vel heim við það, sem óefanlegt er, að hann
var sleginn með grjóti í atganginum í Sveinsstaðareið, þar
sem vitnisburðurinn um atburðinn hefir varðveitzt. Hins veg-
ar finnast engin skjalleg gögn fyrir þessum ummælum Presta-
talsins. Hann gæti mætavel verið kominn að Sveinsstöðum
frá Hólum í Hjaltadal, en prestsskapur hans að Vesturhóps-
hólum hafizt nokkru eftir heimkomu hans úr vígsluför Jóns
biskups árið 1525.
Ólíklegt er, að hann hafi lært þá reformeruðu religion um
þetta leyti. Því að siðbótarmennirnir suður i álfu voru varla til
fulls búnir að átta sig á, hvað þeir voru að fara. Verulegum
siðbótarkenningum hefir hann vart getað kynnzt á árunum
1517—1522. Á hitt má þó benda, að Guttormur lögmaður,
bróðir herra Gottskálks, átti heima í Björgvin, og Hólastóll
átti hafskip í förum þangað á þeim árum, og í þriðja lagi var
þar latínuskóli góður. Það er eigi allsendis óliklegt, að herra
Ólafur hafi eigi með öllu verið ókunnugur þar, og nám kynni
hann að hafa stundað þar að tilhlutan herra Gottskálks árin
1517—20 eða 1521. Hann verður að minnsta kosti að vera
kominn heim fyrir Sveinsstaðareið. En á þessari námsdvöl
er ef til vill önnur skýring, sú, að hér sé ruglað saman við
Odd Gottskálksson og Gizur Einarsson, er nám stunduðu ytra,
en fylgd sira Ólafs með Jóni Arasyni til vígslu hafi valdið
ruglingi þeim, því að í þeirri ferð kemur sira Ólafur bæði til
Björgvinjar og Hamborgar. Sira Ólafur er þá þegar mikils-
metinn klerkur, sem sést af skjölum, og ögmundur biskup
Pálsson skrifaði í öllum ofsanum út af stólnum á Hólum
Ólafi Engilbrektssyni erkidjákna í Niðarósi og bað hann trúa
þeim sira Ólafi mátulega, því að hann hafi hyllt Jón Arason
í öllu. Ólafur Hjaltason virðist þá hafa verið álitinn traustur
og efnilegur maður, úr þvi að Jón Arason skyldi kveðja hann
til jafnvandasamrar farar með sér, snotur og þekkilegur. Hitt
er svo m. a. þjóðsaga ein, sem segir, að sira Ólafur eigi að
hafa svarað hinum latnesku vígsluspurningum erkibiskupsins
til biskupsefnisins Jóns Arasonar, þar sem Jón kynni eigi
latínu. Væri sagan sönn, þá mætti halda því fram, að herra
Jón hafi eigi verið læs, því að spurningarnar og svörin eru
ætíð hin sömu og ákveðin með texta vigslusiðanna, sem letr-
aður er í Pontificale.