Kirkjuritið - 01.04.1954, Blaðsíða 39

HERRA ÓLAFUR HJALTASON
181
sunnudag eftir þrettánda heima á Hólum, meðan guðspjallið
var lesið, en það var Brúðkaupið í Kana. Þann dag var hann
vanur að halda mikið til og gjöra vinaveizlu þá.
Þegar frmndrög rnn dánardægur herra Ólafs eru könnuð,
Þá kemm eftirfarandi í ljós. Sigurðarregistur greinir svo frá,
að biskupinn andaðist eftir jólin, þá skrifaðist 1569. ár. Með
oðrum orðum stendur, að herra Ólafur hafi andazt eftir þrett-
andann, hinn 6. janúar 1569, þegar lögð er merking þeirra
tíða í orðið jól. Hinn 14. janúar 1569 gengur dómur á Bergs-
stöðum, sem varðveitzt hefir í staðfestri afskrift frá árinu
1710. Þar er sagt um herra Ólaf: hvers sál Guð almáttugur
hl eilífra fagnaða náðað hafi. — Þá er hann látinn. Það er
því enginn vafi á, að frásögn Gottskálksannáls er rétt, þar
sem segir, að hann hafi andazt heima á Hólum sunnudaginn
tyrstan í miðjum vetri. Ártalið er hins vegar sagt vera 1568,
en það stafar af því, að á þessu árabili notar annállinn aðra
ersbyrjun en hina venjulegu (páskaár). Skarðsárannáll fylgir
hér Gottskálksannál orðrétt. Fyrsti sunnudagur í miðjum vetri
oHð 1569 er hinn fyrsti sunnudagur eftir þrettánda, er bar
a hinn 9. janúar. Þá var guðspjalhð, sem kunnugt er: Þegar
Jesús var tólf ára. Svo var og þá, svo sem sjá má af Stokk-
hóhnsafskrift Guðspjallabókar hans.
Það skal tekið fram, að eftir Ólaf Hjaltason liggur mikið
°g farsælt starf. Honum tekst að leggja þann menningar-
grundvöll, sem Guðbrandur biskup byggir svo glæsilega ofan
a- En Ólafur Hjaltason fær aldrei sama sess í sögunni sem
forveri hans og eftirmaður. Slík eru örlög hinna kyrrlátu og
Htilmótlegu í landinu. Fyrir bragðið er eins og gat sé í sög-
þnni. f ein tuttugu ár virðist mönnum ekkert markvert gjörast
1 Hólastifti. Þó eru þá sköpuð starfskilyrði herra Guðbrands
eg starf hans að nokkru mótað fyrirfram. En herra Ólafur
a Hólum er alþýðumaður af engri ætt. Afkomendur hans
hverfa flestir í öðrum lið í gleymskunnar dá. Engir verða til
Þess að halda vörð inn minningu hans eftir dauða hans. Og
Htirmaður hans virðist hafa lagt á hann fæð og gjört lítið
Ur honum, og getur þess ekki, sem geta mátti, að hann hafi
llaft ómetanlegan stuðning af starfi forvera síns í grallara-
gerð og sálmabókarprentun.
Herra Ólafur var þriðjung æfi sinnar eða rúmlega það