Kirkjuritið - 01.04.1954, Blaðsíða 35

HERRA ÓLAFUR HJALTASON
177
ríður og Bjarni Sturluson lögréttumaSur munu aldrei hafa
fallið í hórdóm. Hafi brotið yfirleitt átt sér stað, þá hefur
það gerzt með öðrum Bjarna. Lausaleiksbarn þeirra Sigríðar
°g Bjarna lögréttumanns fæðist fyrst 200 árum síðar í ey-
firzkri ættartölu.
I hinni merkilegu dómabók Lbs. 10, fol., sem rituð er um
1630—40, er skilnaðardómur Hans bartskera Eylerssonar og
Oddnýjar Jónsdóttur vegna hórdómsbrots hennar, uppkveðinn
árið 1562. Fylgir þar athugasemd þessi: Þessum dómi kemur
saman við dóm þann, er dæmdur var um herra Ólaf á Alþingi,
að þau skyldu skilja, hver að stendur í bréfabók Sæmundar
Árnasonar. — Sá dómur er nú með öllu týndur. Og dóms-
forsendum skilnaðardóms þeirra Hans og Oddnýjar kemur
ekki saman við frásögn sira Þórðar af kvennamálum herra
Ólafs.
Niðurstaðan er þá sú, að samkvæmt athugasemd dómabók-
arinnar eigi þau Sigríður að hafa skilið einhvern tímann á
árunum 1565—1568, en hins vegar bendir allt til, að i munn-
mælum hafi hrösun Hallfriðar í Laufási breyzt í breyskleika
^igríðar á Hólum.
Herra Ólafur reyndist áhugasamur um skólann á Hólum
eg önnur menningarmál. Hann lætur starfrækja prentverkið
a Breiðabólstað, en illu heilli er flestallt, sem þá var prentað,
glatað nú. Hr þeirri prentsmiðju er eigi annað varðveitt frá
l)eim tíma en ræfill af Passio, píslarsögu Bugenhagens, sem
Oddur Gottskálksson lagði út, en hana átti að lesa í kirkjum
að boði ordínanzíunnar, og annar ræfill af Guðspjallabók Ólafs
Öjaltasonar. Hitt vitum vér með fullri vissu, að herra Ólafur
iát prenta sálmabók og fræðakver auk ritlinga ónefndra.
Svo heppilega vill til, að allur texti Guðspjallabókarinnar
kefir varðveitzt í góðu afriti í samtíða skinnbók, sem geymd
er í Stokkhólmi, og bætist þá um það bil einn fjórði við les-
^ál hinnar ljósprentuðu útgáfu, sem er í margra höndum.
Áið athugun kemur í ljós, að textaviðbótin vitnar beint til
kinnar týndu sálmabókar, og þegar fikrað er áfram eftir þeim
abendingum, sem þar eru gefnar, þá koma í ljós það mörg
'jPphöf, að gjörlegt er að fullyrða, að fyrirmynd Sálmabókar
L*lafs er hin danska sálmabók Hans Tavsens. Ennfremur vill
svo vel til, að 3 sálmar heilir hafa varðveitzt í afskriftinni af
12