Kirkjuritið - 01.04.1954, Side 28

170
KIRKJURITIÐ
Einar Sigurðsson. Stundum varð hann að halda fast á málum,
eins og við sira Einar Úlfsson árið 1553, þar sem hann kemur
fram með miklum myndugleik og þó sanngirni. Hann fer
eigi geyst mjög á móti þeim, er eigi þegar í stað vilja þýðast
hinn nýja sið. Hann er veitull vinum sínum og launar þjóna
sína vel. Hins vegar eru fjárhagsörðugleikar miklir. Tekjur
stólsins skerðast mjög, þar sem konungur leggur undir sig
mikinn hluta biskupstíundanna. Varasjóður stólsins í sleginni
mynt hafði verið gerður upptækur um sumarið 1551. Tekj-
urnar í fríðu eru einnig rýrar, þvi að þjóðin var rétt í þann
veginn að ná sér eftir pláguna. Ennfremur eru þeir til, sem
ætla, að hinn nýi siður afnemi öll kirkjugjöld. Hins vegar
er árferði vont, sem berlega segir í bréfi til Kristjáns III., er
sira Sigurður á Grenjaðarstað ritaði konungi árið 1557, enda
má sjá af heimildum, að árferðið er frekar stirt allt fram á
daga herra Guðbrands. Elefir það einnig þær afleiðingar að
draga úr tekjum í fríðu. Þetta stuðlaði að því, að herra Ólafur
varð þrásinnis að inna af hendi óhjákvæmilegar greiðslur með
því að afhenda mönnum upphæðina í jarðarhundruðum úr
stólseigninni. Til að mynda varð að afhenda sira Sturlu Ein-
arssyni þegar árið 1552 hálfan Stafn í Deildardal vegna skuld-
ar stólsins við Einar Hálfdánarson föður hans, en til þeirrar
skuldar var stofnað á dögum Jóns biskups Arasonar.
Það skal tekið fram, að af reikningshaldi herra Ólafs hefii'
aðeins varðveitzt eitt laust blað í hálfarkarbroti, búfjárreikn-
ingur frá Hólum í janúarmánuði 1568, er ráðsmaðurinn,
Gunnar Gislason, stendur, en hann var einnig um langt skeið
ráðsmaður herra Guðbrands. Ennfremur eru nokkrar minnis-
greinir um gjöld úr Fljótaumboði árið 1566, sem varðveitzt
hafa annars staðar.
Eftirmaður herra Ólafs, Guðbrandur Þorláksson, leit þegar
eftir komu sina til stólsins ómildum augum á ýmis jarðakaup
og sölur herra Ólafs. Ekki sízt, þar sem sumt snerti hans
eigin erfðamál eftir Jón Sigmundsson lögmann, afa hans.
Gengur hann að því með oddi og egg að ónýta allar gjörðir
herra Ólafs og beitir til þess mjög misjöfnum ráðum. Flestar
meiriháttar sölur herra Ólafs voru staðfestar af Páli Stígssyni
höfuðsmanni, eftir að konungur hafði kyrrsett eignir beggja
stólanna árið 1556. Enginn vafi getur leikið á því, að Páll