Kirkjuritið - 01.03.1960, Blaðsíða 44

138
KIRKJURITIÐ
ingar um Hávamál, Rannsóknir Alfreðs C. Kinseys, Nokkrar
vafasamar kennisetningar í uppeldisfræði, Um ættleiðingu
barna.
Heiti bókarinnar er óvanalega vel valið, lýsir skýrt bæði inni-
haldinu og efnismeðferðinni. Auk óvenju ljósrar framsetningar
er hófsemi höfundar mesta einkenni málflutningsins. Ekki að
undra, þótt honum séu Hávamál hugstæð. Hann vill auðsæilega
hafa þann háttinn á, sem þar er kenndur. Hugsa vel sinn gang,
gæta varúðar og halda því, sem sannast reynist. Höfundur var-
ast því allar stórorðar fullyrðingar um heimspeki sína og bend-
ir ósjaldan á, að hinar og þessar niðurstöður séu álitamál, en
samt dylst ekki, að hann er kristinn lífsspekingur. Að vísu
veigrar hann sér við að játa beinum orðum trú sína á Guð,
mun ef til vill kalla sig ókynnismann, en óneitanlega verður
ekki annað lesið á milli línanna en að hann hallist eindregið að
því, að æðri máttur sé að baki tilverunnar. Hann köllum vér
Guð. En siðaskoðanir höfundar eru fyrst og fremst kristilegar.
Það er raunar aldarandi, að menn reyna að gera sem minnst úr
sköpunarmætti og áhrifavaldi kristindómsins á siðgæðissviðinu.
Það „þykir fínt“ nú á dögum að afneita sambandi trúar og sið-
gæðis. Og þar er ég höfundi mest ósammála, þegar hann er með
vangaveltur yfir því, hvort órofasamband sé þar á milli eða
ekki. Og sannast sagt virtist mér að vonum sem honum fatist
þá mest. Ég skal aðeins taka eitt dæmi: „Siðferðilegan mœli-
kvarða verður því að leggja á ríkið, en ekki mœlikvarða ríkis-
ins á siðgœðið“, segir höf. á bls.280. Hér er gengið út frá því,
að viðurkennt sé, að siðferðið hafi óháð og algilt gildi. En hvað
sýnir sagan, ekki sízt nú á tímum? Mundu nazistarnir og yfir-
leitt allur þorri stjórnmálamannanna lúta þessari reglu? Kem-
ur þetta heim við „dialektiska efnishyggju“ ? Spyr sá sem ekki
veit. Hitt veit ég, að öll trúarbrögð hafa verið mæður ákveðinna
siðaskoðana, og mun svo verða í framtíðinni, að ég ætla.
Ég tek þetta dæmi þess, að sumar ályktanir höfundar vekja
að sjálfsögðu andmæli, og hann getur að vonum valdið manni
stöku sinnum vonbrigðum. En bókin bæri heldur ekki nafn með
rentu að öðrum kosti. Annars eru kostir hennar langsamlega
yfirgnæfandi. Þar á meðal fróðleikurinn. Ekki hefur t. d. áður
birzt á vorri tungu svo greinargott yfirlit um hinar víðfrægu
og umdeildu rannsóknir dr. Kinseys, — að því leyti sem það