Syrpa - 01.12.1911, Síða 54

116
SYRPA
að skógarröndinni fyrir norðan Hou-
goumont.
Samtíða áhlaupunum á Hougou-
mont lét Napóleon fyrst 74 fallbyss-
ur í heila klukkustund hvíldariaust
skjóta á fylkingarbrjóst og vinstra
fylkingararm Wellingtons, og er
hann hugði,að Englendingar mundu
vera farnir að mýkjast, lét hann
d’Erlon leggja á stað gegn Haye
sainte og Papelotte, og var fyrsta
áhlaup Frakka á llaye sainte svo
snarpt, að hvorirtveggja hopuðu
undan, Englendingar og Hollend-
íngar (Bylandt). Lét Picton, for-
ingi vinstra fylkingararms Englend-
inga, þá fyrst dynja skothríð, og
lagði síðan til lniggorustu við d’Er-
lon, og stöðvuðust Frakkar um
stund, þangað til Picton féll. Hepn-
aðist d’Erlon nú að hrekja þá, sem
vörðu Haye sainte (Baring með
Hannóverjum) inn í húsin. Þettasér
Uxbridge lávarður, yfirforingi ridd-
araliðs Breta; sendir hann þegar
dragúna Somersets og hina ,,skozku
gráu“ (hestarnir voru allir gráir á
lit) undir Ponsonby gegn d’Erlon
og hinum b rynjuðu riddurum hans;
hopuðu Frakkar nú á hæl, hröktust
ofan í holveginn frá Ohain til
Planchenoit, mistu þar fjölda manns
og jafnvel tvo fána (erni), en af
Englendingum féll Ponsonby og
Uxbridge varð óvígur. Hörfuðu
þá hvorirtveggju aftur til þess að
jafna sig. Þetta var aflíðandi mið-
munda, og var þá ekkert annað á-
unnið af Frakka hálfu, en að Well-
ington hafði dregið meginher sinn
lítið eitt aftur af hæðinni Mont St.
Jean, til þess að hlífa sér við skot-
hríð Frakka, svo að fylking Breta,
að sögn sjónarvotts(Stendhals)langt
tíl að sjá var líkust rauðum garði
—herbúningur Enskra er setn sé
rauður á lit—en ekki svipuð fylk-
ingu fullhárra manna. Stóð orustan
þá svo, að hertoginn af Saxen-
Weimar, sem var austastur í vinstra
fylkingararmi Wellingtons, hélt sér
örugt 1 Papelotte og ensku lífverð-
irnir vörðu Hougoumont nteð sömu
hreysti og staðfestu og fyr, en varn-
arliðið um Haye sainte var aukið af
hálfu Breta. a þessu gekk þ^ngað
til J stundu eftir nón.
Þá bauð Napóleon að taka Haye
sainte,hvað sem það kostaði; og var
þá Baring og Hannóverjar loksmeð
ógurlegu mannfalliaf hvorumtveggj-
um ofurliði bornir óg rústirnar af
Haye sainteí höndum Frakka. Jafn-
framt lét keisarinn Ney marskálk
með brynjuðum riddurum og lítvarð-
arriddurum gjöraáhlaup á fallbyssu-
röðina frammi fyrir fylkingarbrjósti
Englendinga, sem og á sjalft fylk-
ingar-miðbikið. En Bretar tóku á
móti í tvísettum og þrísettum skjald-
borgum (teningsmyndaðir herflokk-
ar—carré). Ellefu áhlaup gerði Ney
með svo miklum sparnaði á fólki,
að Napóleon,eftir sögusögn Thiers,
sagði við Soult,er þá í stað Berthiers
gekk iceisaranum til handa meðalla
ráðstöfun á bardaganum: ,,bann
' (Ney) lætur of snemma skríða til
skara“. Bretar stóðu sem stein-
veggir; ekkert heróp heyrðist, og
ekkert var talað nema: ,,Þokum
oss saman", þegar menn féllu úr
röðinni, og þó Ney bæði kæmist aft-
ur fyrir fallbyssuröð Wellingtons
— milli meginhers Breta og fall-
byssuraðanna — og þó skjaldborg-
irnar minkuðu að mun ummáls við
mannfallið, þá stóðu þær í sömu
sporurn, og segir Sendhal svo frá,
að reykjarmekkirnir stóðu ávalt í
sama stað, yfir og umhverfisskjald-
borgir Breta, en riddararaðirnar
frakknesku ýmist hleyptu að í riðl-
um eða hrukku frá, eins og þegar
knetti er varpað frant ogaftur. Ekki
fékk Ney heldur náð fallbyssum
Wellingtons og flutt þær með sér,
því aktygi og akhesta höfðu skot-
menn tekið með sér inn í skjald-
borgirnar. og án þeirra var ómögu-
legt að hreyfa hinar þungu fallbyss-
ur. En í hvert skifti sem Frakkar
hurfu frá, til þess að taka hvíld, eða
sækja sér liðveizlu, sneri skotlið
Breta aftur að fallbyssunum og sendi
riddurum Frakka banvænar send-