Nýjar kvöldvökur - 01.01.1930, Blaðsíða 53

NÝJAR KVÖLDVÖKUR
45
■'skýra frá lífi sínu og athöfnum í þrengri
skilningi. En hann er áreiðanlega maður,
sem hefir haft bæði augu og eyru opin, og
hefir viljað lýsa því merkilega og ein-
kennilega sem hann hefir tekið eftir eða
heyrt. Sagan hefir því talsvert marga
þætti um ýmsa menn, — sérstaklega
sterka menn bæði í ytri og innri skilningi
— sjósóknara, hetjur í hinu daglega erfiði
og stríði við náttúruöflin. — Sumir þess-
ir menn, sem myndum er brugðið upp af,
verða lesandanum hjartfólgnir og ó-
gleymanlegir. — öll gefur sagan sérlega
glögga og skýra mynd af lífinu við
Breiðafjörð og á Breiðafjarðareyjum og
af öllum hugsunarliætti þar á dögum höf-
undarins — það eitt út af fyrir sig er
nægilegt til að gefa henni vei’ðmæti.
Það yrði of langt mál að rekja efni
bókarinnar hér í einstökum atriðum,
enda óþarft. — Bókin er fráleitt galla-
laus, en kostirnir virðast þó vera yfir-
gnæfandi, að minsta kosti fyrir þá, sem
kunna að meta þá — og hún er, þegar á
alt er litið, frísk og hiæssandi, stei’k og
eggjandi, þar kveður við orustugleði og
áragnýr úr þúsund ára baráttu íslenzkra
fiskimanna við Ægi. Það er hressandi
sjávai’selta úr brimlöðrinu milli Breiða-
fjarðax-eyja í hverjum kafla.
Það, sem út er komið af sögunni, er
aðeins fyrripartur hennar, en óhætt er
að fullyrða, að síðari hlutinn, sá sem í
vændum ei’, sé beint áfi’amhald. Hefir
hann að geyma ýmsa mei’ka viðburði frá
síðai’i árum höfundarins, þ. á. m. Eng-
landsfei’ð hans, er enskur togari flutti
hann til Englands.
G-ríma. Þjóðsögusafn Odds Björnssonw.
í meira en fjói’ðung aldar hefir Oddur
Sjörnsson pi’entsmiðjueigandi safnað
bjóðsögum, og eins og nærri má geta er
það orðið all álitlegt safn.
Árið 1908 gaf hann út all stói’t bindi af
safni sínu, var það um 360 bls. að stærð
og fjölbreytt að efni. Hinn góðkunni rit-
höfundur og fi’æðimaður, síra Jónas Jón-
asson, bjó þetta bindi undir prentun. —
Síðan hefir útgáfan þessa mikla safns
legið niðri þangað til nú í haust, að Þor-
steinn M. Jónsson bóksali hóf hana á ný.
Þetta nýja safn, sem nú er byi’jað að
koma út, nefnist »Gríma« — er það eins
og fyrra safnið mjög fjölbreytt og birt-
ast hér margar góðar þjóðsögur og sögu-
sagnir í fyi’sta sinn, og er bjargað frá
glötun. — Sonur síra Jónasai’, Jónas
Rafnar læknir, heldur starfi föður síns
áfram og býr þetta nýja safn undir
prentun. Er J. R. smekkmaður á íslenzka
tungu og safninu því vel borgið í höndum
hans.
Nú eru komin tvö hefti af safninu, um
80 bls. hvoi’t, — alls eiga að vei’a 5 slík
hefti í hverju bindi. — Verður ekki ann-
að sagt en að þau séu góð.
Af hinum einstöku sögum skal helzt
vakin eftirtekt á tilberasögunni í fyrsta
hefti. Er hún einhver greinilegasta til-
berasaga, sem til er, og verðmæt að því
leyti, að hún lýsir tilbei’ati’únni á sér-
stakan hátt. Þá má og í þessu hefti nefna
»Hamfai’arsaga Ásrúnar finsku«, »Töfra-
pilsið«, »Hjónagrasið« o. fl., sem allar
lýsa hver sínum þætti af þjóðtrúnni. —
f síðai’a heftinu er sérstök ástæða til að
dvelja við 4 fyrstu sögui’nar — og eink-
um þó »sögu Þorgeirs Þoi’móðssonai’«, —
er kjarai hennar sennilega frá þeim öld-
um, er sjóræningjar sveimuðu á höfun-
um, eins og íslenzka þjóðin stundum fékk
að kenna á. Sem eðlilegt var, var óttinn
mikill við slíka vágesti, en um leið settu
þeir ímyndunaraflið á hreyfingu. —
Allar sögurnar í báðum heftunum hafa
gildi sem þjóðsögur, jafnvel þótt sumar
að líkindum séu »færðar í stílinn« af
Baldvin Jónatanssyni, af sögum þeim,
sem hann hefir fært í letur. F. Á. B.