Nýjar kvöldvökur - 01.07.1935, Blaðsíða 49

BÓKMENNTIR
143
þrotlausa leit að hinni yfimáttúrlegu feg-
urð er ef til vill eins og Edgar Allan Poe
bendir á, frumregla og megineinkenni
allra mikilla ljóðskálda.
Guðmundur Guðmundsson var á hröðu
framfaraskeiði sem skáld, og hann eign-
ast svo hlý ítök í hjörtum þjóðarinnar,
að hann varð almennt harmdauði er hann
féll frá á miðjum aldri árið 1918. Kvæði
hans munu lengi halda áfram að verða
öllum ljóðvinum hugþekk og prýöi í
hverjum bókaskáp.
Bækur Menningarsjóðs.
. Cajus Julius Cæsar; Bellum Gal-
licum eða Gallastríð. Páll Sveins-
son þýddi.
Menningarsjóður hefir sætt nokkrum
ákúrum fyrir að hafa gefið út rit þetta,
og hefir það helzt verið fundið til, að
íslenzkri alþýðu mundi ekki þykja all-
fjörugt aflestrar þetta stórfræga rit Cæ-
sars, en hinsvegar lægi það á öðrum
tungum alls staðar opið fyrir þeim fræði-
mönnum, sem um það vildu hirða, og
væri enda lesið í frumriti í flestum
menntaskóium heimsins og því ástæðu-
laust að eyða fé og fyrirhöfn í að gera
það aðgengilegt íyrir alþjóð. Ég get á
engan hátt fallist á þessa skoðun. Rit,
sem þykir það gott, að sjálfsagt er talið
að láta æskumenn, sem sérstaklega á að
temja til menntunar, lesa það, getur
naumast verið ofvont fyrir alþýðu
manna. Fleiri geta haft gott af þvi að
komast í kunningsskap við Cæsar, en
þeir, sem hafa tíma eða tækifæri til lat-
ínunáms. Það er sönnu nær, að vér eig-
um allt of lítið af þýðingum hinna klass-
isku rita, en of mikið. Og að óttast það,
. að þjóðin sé nú hætt að nenna að lesa
merkileg rit, finnst mér ástæðulaust að
svo komnu. Það er alkunnugt, að þýðing-
ar Sveinbjamar Egilssonar á kvæðum
Hómers urðu vinsælar meðal alþýðu
manna á 19. öld, svo hún las þær jafn-
hliða biblíunni og varð gott af, enda get-
ur ekkert stuðlað betur að því að við-
halda með þjóðinni góðum smekk á bók-
menntum, en vandaðar þýðingar sígildra
rita. Er betra að lesa eina slíka bók á
ári, og lesa hana vandlega, en þótt lesin
sé fjöldi af lélegum reyfai-asögum, og
má það naumast vansalaust heita, með-
an vér eigum enn ekki þýðingar af ýms-
um helztu sígildum snilldarverkum
heimsbókmenntanna frá fornu fari. Hitt
gæti verið álitamál, hvort ekki hefði ver-
ið heppilegra, að byrja á einhverju riti
Platós (t. d. Ríkinu), æfisögum Plu-
tarchs eða harmleikjum Æschylosar,
þótt ekki sé ástæða til að kvarta undan
því, að hafa nú fengið Cæsar í íslenzkum
búningi.
Sennilegra þætti mér, að allir íslenzkir
menntamenn fögnuðu honum, sem göml-
um vini frá skólaárunum og illa kann ég
lestrar- og fróðleiksfýsn íslenzkrar al-
þýðu, ef .hún hefir ekki einnig gaman af
að fylgja þessum mikla þjóðhöfðingja á
ferðum hans um Galliu og hlýða á frá-
sagnii' hans um siðu og háttu þessara
þjóöa, sem nú eru fyrir löngu búnar að
lifa og stríða. Vér getum af slíkum bók-
um komizt í lifandi samband við forn-
öldina, skynjað dynjandi gný hins löngu
liðna lífs og fylgzt með i blóðugri bar-
áttu þessara framliðnu þjóða. En bak
við atburðina finnur maður nálægð þess
milda höfðingja, sem Cæsar óneitanlega
var að glæsilegum vitsmunum og skör-
ungsmennsku.
Það er ekkert, sem er líklegra til að
geta víkkað útsýn vora yfir rúm og tíma
en leiðsaga slíkra afburðamanna og Júl-
íus Cæsar vax’, og að fá að slást í för með
honum um myrkviði fornaldarinnar er
ekkert hversdagsferðalag. Vér megum
þakka bæði Menningarsjóði og þýðand-