Sjómannadagsblaðið - 07.06.1942, Blaðsíða 31

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
11
Henry Hálfdánsson:
JARÐSKJÁLFTARNIR
MIKLU I
Síðan augljóst varð, að Japanir ætluðu að
nota tækifærið, sem yfirvofandi styrjöld gaf, til
að breiða út ríki sitt með ofbeldi, hafa andstæð-
ingar þeirra reynt að friða sjálfa sig með því,
hve Japanir stæðu tæpum fótum, og hversu auð-
velt það væri að leggja borgir þeirra í auðn með
nokkrum loftárásum. Þetta virðast þó vera tál-
vonir. Það hefir þegar sýnt sig, að þessar þjóðir
hafa litla möguleika til að gera Japönum alvar-
legar skráveifur með loftárásum, og þótt þær
hefðu hinar beztu aðstæður til þess og notuðu
þær til hlítar, þá er mjög ólíklegt að þeir, með
margra ára árásum, gætu valdið eins miklu
tjóni á japönskum borgum og jarðskjálftakipp-
ur hefir gert þar á einu augabragði.
Sú þjóð, sem kynslóð fram af kynslóð hefir
orðið að sætta sig við það að reisa bæ sinn úr
rúst að meðaltali sjöunda hvert ár, er ekki lík-
leg til að falla í stafi, þótt yfir hana rigni
sprengjum, sem hæpið er að varpað verði þjóð-
inni að óvöru. Að minnsta kosti má ganga mik-
ið á yfir Japan, ef það á að geta jafnast á við
þau skelfilegu ósköp, sem dundu yfir þessar
skínandi fögru eyjar á örfáum augnablikum,
meðan klukkan sló tólf, fyrir 19 árum síðan.
Það var fyrsta dag septembermánaðar 1923,
sem þetta gerðist, og mun sá dagur lengi verða
minnisstæður í annálum heimsins. Þá urðu í
Japan landskjálftar svo miklir, að höfuðborgin
og önnur stærsta verzlunarborgin, Tokyo og
Yokohama, lögðust að mestu í rústir, og varð
eyðileggingin svo yfirgripsmikil og ógurleg, að
standa, gert að grundvallarreglu dagsins hin
sígildu sannindi — nauðsyn heilbrigðrar sálar
í hraustum líkama.
Barátta, helguð slíkri hugsjón, hlýtur að
verða sigursæl.
JAPAN 1923
%
það tekur fram öllu því, sem menn geta ímynd-
að sér og verður ekki með orðum lýst.
Þar sem ég, sem þetta rita, mun vera einn af
þeim fáu Islendingum, eða kannske sá eini, sem
horfði upp á þá viðurstyggð eyðileggingarinn-
ar, sem þarna varð, vildi ég gjarnan gefa les-
endum Sjómannadagsblaðsins nokkura hug-
mynd um, hve náttúran lék Japan grátt í þetta
skipti.
Það hafa oft orðið miklir jarðskjálftar nær
okkur en þetta, svo sem jarðskjálftarnir á Italíu
og jarðskjálftinn mikli í Ölfusinu 1896. Ýmsar
borgir við Kyrrahaf, svo sem San Francisco,
Lima, Valparaiso og Manilla, hafa allar orðið
fyrir stórskemmdum í jarðskjálftum. En í
manna minnum og svo langt sem sögur ná, hef-
ir ekkert náttúruafl valdið eins miklu óláni og
þessi síðasti og versti jarðskjálfti í Japan.
Ég var þá unglingur innan við tvítugt og há-
seti á dönsku mótorskipi, sem heitir Nordbo, og
var þá alveg nýtt af nálinni og í fyrstu ferð
sinni út í hina víðu veröld. Það voru aðeins
nokkrar vikur síðan það var afhent af skipa-
smíðastöð Burmeister & Wain á Refshalaeyju
sem stærsta skipið, er nokkru sinni hafði verið
smíðað í Danmörku, og þar að auki var það á
þeim tíma talið einna bezt útbúna mótorskip í
heimi. Að ég komst í þetta mjög svo eftirsótta
skiprúm, var mest að þakka tilviljun jafnframt
góðvild í garð íslendinga af hálfu Jespsens ráðn-
ingarskrifstofunnar í Kaupmannahöfn.
Jafnskjótt og vistir höfðu verið teknar um
borð, var siglt af stað til Hamborgar, þar sem
gert var ráð fyrir að taka fyrsta farminn. Geng-
ishrunið var þá í almætti sínu og mikil eymd
hjá fólki. Frímerki á eitt bréf til Islands kost-
aði fleiri milljónir marka. Vaktmaðurinn þýzki,
sem hélt vörð um borð hjá okkur, hafði verið