Sjómannadagsblaðið - 07.06.1942, Blaðsíða 63

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
43
Sigurgeir Friðriksson:
Bókasöfn í skipum
Ritstj. Sjómannadag'sblaðsins hitti nýlega að máli
Sigurgeir Friðriksson bókávörð, sem mörgum sjómönn-
um er að góðu kunnur vegna starfsemi sinnar í sam-
bandi við bókasöfn þau, sem Bæjarbókasafn Reykjavík-
ur hefir á undanförnum árum lánað um borð í skip.
Með starfsemi sinni á þessu sviði hefir Sigurgeir
unnið brautryðjendastarf í þágu íslenzkra sjómanna,
sem seint verður metið til fulls. Ættu sjómenn að gefa
starfi hans meiri gaum í framtiðinni og styðja betur en
hingað til, með drengilegum fjárframlögum, þá ótví-
ræðu menningar viðleitni, sem hér hefir verið lagður
grundvöllur að, þannig að brátt megi rætast vonir þær,
sem höf. setur fram í niðurlagi greinar sinnar, um
framtíðarskipulag þessara mála.
Ritstj.
Starfsemi þessi var hafin nálægt áramótum
1923—’24 og er því nú á nítjánda árinu. Stjórn
bókasafnsins hafði ákveðið, eftir tillögu Héð-
ins Valdimarssonar, að gerð yrði tilraun um
að lána bækur í fiskiskipin, en bókavörðurinn
varð að þreifa sig áfram um fyrirkomulagið.
Bókasafnið lifði við mjög þröngan bókakost og
var því ekki unnt að búa út fyrst í stað nema
örfá skipabókasöfn, en þeim hefir fjölgað smátt
og smátt. Oftast höfum við búið út 3—4 skipa-
bókasöfn á ári. Við höfum tínt til í þau flestar
þær bækur, sem út hafa komið á árinu og líkur
voru til að sjómenn gætu notið og nokkrar eldri
bækur, þar á meðal 4—5 bækur á erlendum mál-
um — dönsku og ensku — og alltaf hafa verið
settar 40 bækur í hvert bókasafn. Þannig höf-
um við búið út alls 65 skipabóksöfn, en allmörg
hinna eldri eru nú út slitin og ónýt, sem vonlegt
er, og vantar því mikið á að úr svo miklum
fjölda sé að velja nú.
Nýjung þessari, var strax tekið með fögnuði
af sjómönnum og með fullum skilningi af flest-
um útgerðarmönnum. Það sýndu þeir með því, að
leggja til lokaða skápa til að geyma bækurnar í,
og gekk Alliance — Jón Ólafsson — þar á und-
an með góðu eftirdæmi.
Þar sem nær allar bækur, er út koma hér á
Jandi, eru settir í skipa-bókasöfnin, er auðsætt
að sjómenn fá hvorki betri né lakari bækur en
aðrir, sem við Bæjarbókasafnið skipta, og þótt
ekki hafi verið safnað skýrslum um það, hvers-
konar bækur sjómenn lesa mest, þykist ég mega
fullyrða, að þeir lesa fræðibækur og góð skáld-
rit eigi síður en aðrir menn að tiltölu. En þá
hefi ég vitað þakklátasta fyrir bækurnar og
taka hverri nýrri bókasendingu með mestum
fögnuði, og hefi ég því, að öllu samanlögðu,
haft einna mesta ánægju af að lána þeim bæk-
ur.
Áður en langir tímar liðu frá því að starfsemi
þessi var hafin, fóru einstakir sjómenn að láta
í ljós ánægju sína yfir bókunum, ekki með lof-
ræðum eða þakkargjörðum, heldur með stutt-
um setningum eins og þeirri, að bækurnar væru
„á við hálfan mat“. En mest kvað að þakklæt-
inu, þegar Guðmundu* Jónsson skipstjóri á
Skallagrími gerði sér ferð í bókasafnið, til þess
að láta í ljós aðdáun sína á þessari nýjung.
Kvað hanli allt annan og meiri menningarbrag
á allri framkomu skipverja, síðan þeir fengu
bækur að lesa, og væru þessi bókalán í skipin
einhver hin mesta umbót, sem orðið hefði í
sinni tíð.
Heyrt hefi ég, að erlendir menn, sem af til-
viljun hafa komizt á snoðir um þessa starfsemi
Bæjarbókasafns Reykjavíkur, hafi veitt henni
eftirtekt vegna þess, að þeir viti eigi til að bæk-
ur séu lánaðar í fiskiskip neinsstaðar nema hér,
þótt víða um heim séu bókasöfn í farþegaskip-
um og jafnvel í flutningaskipum. Ef bókalest-