Sjómannadagsblaðið - 07.06.1942, Blaðsíða 37

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
17
Sigurjón A. Ólaísson:
SAMSTAR F
Með stofnun Sjómannadagsins hófst nýr
þáttur í samtökum sjómannastéttarinnar.
Fyrsta atriðið sem markmið dagsins er: „að
efla samhug meðal sjómanna og hinna ýmsa
starfsgreina sjómannastéttarinnar“. Þetta hefir
tekizt vonum framar. Menn hafa séð og reynsl-
an hefir fært þeim sannin um, að sjómanna-
stéttin sem heild á mörg hagsmuna og hugðar-
mál, sem allir eiga að geta sameinast um.
Skal nú bent á nokkur mál þessu til sönnun-
ar.
í byrjun styrjaldarinnar höfðu stéttarfélög
sjómanna hér í Reykjavík, samvinnu um stríðs-
áhættuþóknun og stríðstryggingu á öllum far-
skipum. Þessum samtökum tókst þá, að ná þeim
samningum, sem beztir voru þá taldir á norður-
löndum. Fiskimenn togaranna héldu þó gömlu
venjunni og samdi hvert stéttarfélag fyrir sig.
Árangurinn varð því sá, að mikið ósamræmi
skapaðist milli stéttanna og samningarnir urðu
yfirleitt lakari fyrir sjómennina. Úr þessu var
bætt við síðari samninga, sem gerðir voru, þar
sem öll félögin stóðu sameinuð. Áhættusamning-
arnir voru stórlega bættir og færðir til meira
samræmis milli hinna ýmsu starfsgreina.
Reynslan af þessu samstarfi hinna ýmsu starfs-
greina sjómanna á þessu sviði, jafnt farmanna
sem fiskimanna, hefir því tryggt þeim auknar
tekjur og bætt lífskjör. Sjómenn víðs vegar
um land hafa notið góðs af samstarfi félag-
anna hér í Reykjavík, þar sem áhættuþóknunin
er í raun og veru gildandi í framkvæmd fyrir
alla sjómenn hvaðan af landinu sem þeir eru,
ef þeir sigla til útlanda á annað borð.
Annar ávöxtur samstarfsins er stríðsslysa-
tryggingin. Ásamt áhættuþóknuninni var einn-
ig samið um stórmikla hækkun á dánar- og ör-
ana, verður ekki afstýrt, fyrr en þeir hafa verið
afvopnaðir. En varanlegs friðar er ekki að
vænta, fyrri en hugsjónir og góðvild fá að ráða.
orkubótum. Umfram hina lögboðnu tryggingu
skyldi greiða aðstandendum frá 12 þús. upp í
21 þús. kr., eftir f jölskyldustærð, í dánarbætur,
og 22 þús. kr. í örorku sem hámark. Trygging
þessi var með öðrum hætti á fiskiskipum (tog-
urum), en var síðar samræmd með lögum 1940,
þar sem sama trygging gildir fyrir fiskimann
sem farmann, er ferst af stríðsvöldum. Á síð-
ast liðnu ári hækkaði trygging þessi um helming,
samkvæmt samningi milli stéttarfélaganna og
útgerðarmanna dags. 29. apr. og 16. júlí s. 1. ár.
Án samstarfs hefði þessi árangur ekki náðst.
Þá er vert að minnast hinnar sameiginlegu
baráttu-félaganna um aukin öryggisútbúnað á
skipunum, er sigla á áhættusvæðum. Hafa félög-
in fengið framgengt flestum þeim kröfum, er
þau gerðu í þeim efnum, og hafa margar þeirra
verið lögfestar með reglugerðum. Hitt er annað
mál, að um framkvæmdirnar þykir nokkuð á
skorta í vissum atriðum. Svo sem hleðslu skipa
og ýmislegt fleira, sem ástæða er til að ráða
bót á. Um siglingastöðvunina á sínum tíma
mætti skrifa margt og mikið. En það eitt er
víst, að hún var sameiginlegt átak allra stéttar-
félaganna, og var af mestum hluta landsbúa tal-
in sjálfsögð ráðstöfun, eins og á stóð. Ef til vill
hefir hún komið í veg fyrir manntjón og skipa-
missi í allstórum stíl, eins og viðhorfið um sigl-
ingar til Bretlands var þá. Hin sorglega reynsla
Færeyinga talar sínu máli um það.
Allt, sem hér hefir verið dregið fram, er um
samstarf á styrjaldartímum og sem vonandi
stendur órofið til ófriðarloka.
En eru ekki líkur til, að ófriðarástandið kenni
mönnum, einnig að stríðinu loknu, að nauðsyn-
legt sé fyrir sjómannastéttina að standa sam-
einuð um sín hugðarmál, mál, sem allir geta
verið sammála um, að ekki nái fram að ganga
nema með sameiginlegu átaki.
Hér skal bent á einstök atriði, sem blasa við.
Hafin er fjársöfnun til elli- og hvíldarheim-